Het kabinet kijkt naar de optie om gemeenten alleen Oekraïners op te laten vangen als ze geen andere vluchtelingen willen. Daardoor komen er in andere gemeenten plekken voor andere vluchtelingen.

Dat is discriminerend beleid, zegt het mensenrechtencollege. Oekraïense vluchtelingen hebben een speciale status gekregen, waardoor ze geen asiel hoeven aan te vragen. Maar dat betekent niet dat ze voorrang hebben.

Zo'n voorkeursbeleid mag alleen als de overheid zich houdt aan strenge regels die in de wet zijn vastgelegd. Zo moeten Oekraïners een slechtere positie hebben ten opzichte van andere vluchtelingen.

"Daarvan is hier geen sprake", concludeert het College voor de Rechten van de Mens. "Het gaat in de kern namelijk om twee groepen in een vergelijkbare situatie: mensen die zijn ontheemd en bescherming nodig hebben door hun kwetsbare situatie."

Volgens het college moet het kabinet in gesprek met de gemeenten om dat duidelijk te maken.

Daarnaast vindt het mensenrechtencollege dat er structurele en kleinschalige opvang moet komen. Die locaties moeten ook openblijven als er minder vluchtelingen zijn. Als er dan een groter aantal vluchtelingen komt dan verwacht, dan kunnen zij makkelijker worden opgevangen. In de leegstaande ruimtes zouden bijvoorbeeld studenten kunnen gaan wonen.

"De opvangcrisis in Ter Apel is dusdanig beneden de humane ondergrens gezakt dat je kunt stellen dat er sprake is van een noodtoestand die tijdelijk ingrijpende maatregelen legitimeert." Maar ook in een crisis heeft de overheid de plicht om goede opvang te regelen, zegt het college.