De bedrijven hebben miljardenomzetten en stonden tot nu toe vierkant achter de stikstofprotesten. "Wij nemen flinke afstand van dit soort ondermijnende acties", zegt een woordvoerder van VanDrie Group tegen NU.nl.

VanDrie Group heeft grote belangen bij de instandhouding van de veestapel. Verkleining daarvan betekent vrijwel zeker dat er minder mestkalveren geslacht worden en dus minder omzet voor de grootste kalvermesterij van Nederland (omzet 2,3 miljard euro). VanDrie is een familiebedrijf, het eigen vermogen wordt geschat op 1,2 miljard euro. In de aanloop naar de grote boerendemonstratie in Stroe liet het bedrijf weten dat het "pal naast de boer" stond.

Het bedrijf neemt een ander standpunt in nu boeren steeds opnieuw het huis van minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) opzoeken, door een politieafzetting breken, strobalen in brand steken bij gemeentehuizen, snelwegen blokkeren en zelfs CDA-Kamerlid Derk Boswijk zo bedreigen dat hij zich gedwongen voelt thuis te blijven.

Het bedrijf noemt het in een reactie tegenover NU.nl "begrijpelijk" dat boeren de afgelopen weken van zich hebben laten horen, maar "bij de laatste acties gaan bepaalde individuen echt een grens over" volgens VanDrie. "Wij nemen flinke afstand van dit soort ondermijnende acties."

Ook zuivelgigant A-Ware stelde zich aanvankelijk vierkant op achter de boerenprotesten. "Wij begrijpen dat melkveehouders hun ongenoegen willen uiten", was te lezen in een verklaring in de aanloop naar de protestbijeenkomst in Stroe.

A-Ware is een familiebedrijf. Directeur Jan Anker staat in de Quote 500 en het bedrijf had in 2021 2,2 miljard euro omzet. Het bedrijf verwerkt de melk van honderden melkveehouders. Hoe meer melk, hoe meer kaas, slagroom en vla er gemaakt kan worden en hoe groter de omzetten. Eind vorig jaar had het Friesch Dagblad inzage in een vergunningsaanvraag voor een flinke uitbreiding van de kaasfabriek in Heerenveen, waarvoor nog meer melk nodig is.

In 2019 zei 'kaaskeizer' Anker in Het Financieele Dagblad dat de veestapel "zeker niet mag krimpen" en dat de boer "niet de dupe mag worden van de stikstofcrisis". Ook zei hij te twijfelen aan de stikstofmetingen, net zoals de demonstrerende boeren nu doen. Hij vond dat er geen bedrijven mogen verdwijnen "zolang er discussie is over de getallen". In werkelijkheid is er onder wetenschappers geen discussie, wat vorig jaar nogmaals werd vastgesteld door een adviescommissie onder leiding van emeritus hoogleraar Leen Hordijk.

Maar hoewel A-Ware en CEO Anker zich dus tegen het stikstofbeleid hebben gekeerd, zegt een woordvoerder nu dat "het intimideren van personen veel te ver gaat". Het bedrijf doet "een dringend beroep" op boeren en vraagt ze hier verder van af te zien en "samen met de provinciale besturen en de boeren te blijven werken aan realistische en effectieve maatregelen om stikstof te reduceren".

Agrifirm is een grote leverancier van veevoer, waarbij tienduizend agrariërs zijn aangesloten (omzet vorig jaar 2,36 miljard euro). Het bedrijf steunde de demonstratie in Stroe financieel, zegt een woordvoerder tegenover NU.nl. Om welk bedrag het gaat, wil het bedrijf niet zeggen.

Net als VanDrie Group en A-Ware neemt Agrifirm afstand van de gewelddadigheden en bedreigingen aan het adres van politici. "We snappen het huidige sentiment bij veel boeren, maar elke vorm van intimidatie keuren wij af. Deze bedreigende acties zijn gelukkig geen afspiegeling van alle boeren en telers in Nederland, maar misdragingen van een groep. Vanuit Agrifirm ondersteunen we alleen publieksvriendelijke acties."

Woensdag hield de politie tien verdachten aan vanwege openlijke geweldpleging, het blokkeren van de snelweg en poging tot doodslag. Ondertussen heeft de burgemeester van Harderwijk een noodverordening afgekondigd in de wijk waar minister Van der Wal woont.