Het is niet zo dat er recordaantallen asielzoekers in ons land aankomen. Momenteel melden zich ongeveer twee- tot drieduizend mensen per maand. In 2015, toen er sprake was van een serieuze vluchtelingencrisis, waren dit er gemakkelijk meer dan tienduizend per maand.

Om te snappen hoe de doorstroom de drukte in Ter Apel beïnvloedt, moet je eerst weten hoe ons asielbeleid werkt.

Nederland is verantwoordelijk voor de asielaanvraag van vluchtelingen die zich in ons land voor het eerst melden. Dat staat in de Dublinverordening, een afspraak tussen alle EU-lidstaten en Noorwegen, IJsland, Zwitserland en Liechtenstein. Mensen die andere landen hebben doorkruist maar zich voor het eerst in Nederland melden, hebben dus hier recht op opvang.

Asielzoekers die het land binnenkomen, moeten zich melden bij de centrale ontvangstlocatie in Ter Apel. Daar worden asielzoekers geïdentificeerd en geregistreerd.

Dat is overigens niet de enige centrale ontvangstlocatie van het COA. Zo worden asielzoekers die het land per vliegtuig binnenkomen opgevangen in een speciale COA-locatie op Schiphol.

Ook in in het Noord-Brabantse Budel worden asielzoekers geïdentificeerd en geregistreerd. "Maar Ter Apel is de voordeur", zegt een woordvoerder van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Daar moeten asielzoekers zich eerst melden. Als het in Ter Apel te druk is, kunnen ze per bus worden overgebracht naar Budel. Zaterdag werden er bijvoorbeeld vijftig mensen naar Budel gebracht.

Zowel in Ter Apel (2.000 plekken) als in Budel (1.500 plekken) was het de afgelopen weken erg druk. Maar doordat Ter Apel de plek is waar asielzoekers zich voor het eerst melden, was de drukte daar de afgelopen tijd schrijnender.

In Ter Apel moesten vorige week mensen in stoelen slapen vanwege de drukte. Ook zette het Rode Kruis tenten neer om extra capaciteit te creëren. Die tenten zijn maandag overigens weer weggehaald. In Ter Apel zaten vorige week ruim 2.200 mensen, nu zijn dat er minder dan 2.000.

Als een asielzoeker in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning, stroomt hij of zij door naar een asielzoekerscentrum (azc). Vanaf dat moment spreken we niet meer van een asielzoeker, maar van een statushouder.

Als een asielzoeker geen verblijfsvergunning krijgt, heeft diegene recht op maximaal 28 dagen opvang in een azc om het vertrek uit Nederland voor te bereiden.

De statushouder wacht in het azc totdat hij of zij van de gemeente een woning toegewezen krijgt. Soms komt het voor dat de beoordeling van een asielaanvraag langer duurt. Ook dan stroomt een asielzoeker door naar een azc, in afwachting van de verlengde beoordeling.

En dan komen we aan bij het woningtekort. Doordat er in Nederland een enorm woningtekort is, moeten statushouders lang wachten voordat ze in een woning terecht kunnen. Als gevolg daarvan hoopt het aantal mensen in azc's op, en kunnen asielzoekers in de aanmeldcentra in Ter Apel en Budel ook moeilijker doorstromen naar de azc's.

Simpel gezegd wordt de drukte dus het snelst zichtbaar in Ter Apel en Budel, omdat men daar met de toestroom van nieuwe asielzoekers te maken krijgt.

De drukte in de aanmeldcentra verschilt overigens wel van dag tot dag. Dat hangt simpelweg af van het aantal mensen dat zich op een dag meldt. Maar doordat de doorstroom bemoeilijkt wordt, kan het aanmeldcentrum in Ter Apel eigenlijk vrijwel nooit veel mensen aan. En daardoor wordt de maximumcapaciteit makkelijk overschreden.

Dit weekend kon de druk enigszins worden verlicht doordat er op korte termijn driehonderd extra opvangplekken werden gerealiseerd. Die plekken zijn door staatssecretaris Erik van der Burg (Asiel) afgesproken met veiligheidsregio's. In ruil voor de opvang heeft de staatssecretaris beloofd om met structurele oplossingen te komen.

Vrijdag riep het kabinet de opvangcrisis ook uit tot nationale crisis. Dat betekent dat het kabinet belooft met structurele oplossingen te komen. Daarom wordt er maandag in de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCB) overlegd over oplossingen om de doorstroom van statushouders te bevorderen. Daardoor moet er meer ruimte komen in azc's, waardoor ook de aanmeldcentra in Ter Apel en Budel weer leeg kunnen stromen.

Vanavond is ook het Veiligheidsberaad tussen de 25 voorzitters van de veiligheidsregio's. Bij dat overleg zullen ook staatssecretaris Van der Burg en minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting) aanwezig zijn, omdat de besluiten die het kabinet neemt ook de gemeenten in de veiligheidsregio's raakt. Na afloop wordt bekendgemaakt welke plannen het kabinet heeft om de doorstroom van statushouders te versoepelen.