Logo NU.nlNU.nl
  • Voorpagina
  • Net binnen
  • Populair
  • Algemeen
  • Economie
  • Sport
  • Media en Cultuur
  • Achterklap
  • Shop
  • Voorpagina
    • Net binnen
    • Meest gelezen
    • Oorlog Oekraïne
    • Binnenland
    • Buitenland
    • Algemeen
    • Politiek
    • Uit andere media
    • Video
    • Podcast
    • Weer
  • Economie
    • Klimaat
    • Tech
    • Wonen
    • Geld
    • Werk
    • Auto
    • Aandelen
  • Sport
    • Voetbal
    • Formule 1
    • Scorebord
    • Sportspellen
  • Media en cultuur
    • Films en series
    • Muziek
    • Boek en cultuur
    • Media
    • Achterklap
    • Koningshuis
    • TV gids
  • Overig
    • Het Woord
    • Kind en Gezin
    • Dieren
    • Eten en drinken
    • Gezondheid
    • NUcheckt
    • Opmerkelijk
    • Wetenschap
    • Over NU.nl
    • NUfolder
    • NUshop
    • Tickets
Vrijdag 2 juni 2023 | Het laatste nieuws het eerst op NU.nl
Indonesië-experts vinden term 'extreem geweld' Onafhankelijkheidsoorlog vaag

Indonesië-experts vinden term 'extreem geweld' Onafhankelijkheidsoorlog vaag

Door Afran Groenewoud

17 feb 2022 om 17:12Update: een jaar geleden
nujij comment551 reacties
Delen via WhatsAppWhatsAppDelen via FacebookFacebookDelen via TwitterTwitterDelen via LinkedInLinkedInDelen via E-mailE-mail
"Extreem geweld" is de term die donderdag in het rapport Over de grens is gelanceerd om het Nederlandse militaire optreden tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949) te omschrijven. Indonesië-experts vinden die term te vaag, zeggen ze tegen NU.nl.

Onderzoeksjournalist en jurist Maurice Swirc schreef het afgelopen week verschenen boek De Indische doofpot over toegedekte oorlogsmisdaden van Nederlandse militairen tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog.

"Ik wil vooropstellen dat deze onderzoeksresultaten een heel belangrijke stap vooruit zijn, maar er zijn wel kanttekeningen bij te plaatsen", zegt Swirc tegen NU.nl in een eerste reactie.

"In mijn boek gebruik ik zelf bewust de term oorlogsmisdaden, een term die ook heel geschikt is om te gebruiken in het politieke en maatschappelijke debat rond het handelen van Nederland tijdens de onafhankelijkheidsoorlog. Het zou mooi zijn als over de keuze van woorden een verdere discussie plaatsvindt, ook met juridisch experts."

Volg dit onderwerp

Ontvang meldingen bij belangrijk nieuws over koloniale geschiedenis

Onderzoekers: 'Term extreem geweld heeft ook nut'

De onderzoekers gebruiken in hun eindrapport de term "extreem geweld". Op de persconferentie werd dit een "nieuw eufemisme" genoemd, maar dat werd door de onderzoekers bestreden.

Als ze zich alleen hadden gefixeerd op oorlogsmisdaden, zo betoogde NIOD-directeur Frank van Vree, dan hadden de onderzoekers zich te veel moeten beperken tot zaken die juridisch zo kunnen worden genoemd. Volgens hem vallen onder "extreem geweld" wel degelijk ook "misdragingen die je als oorlogsmisdaden kan betitelen". "Bijvoorbeeld in het hoofdstuk over de inlichtingendiensten worden we concreter", zegt Van Vree tegen NU.nl.

De NIOD-directeur stelt dat het gebruik van het bredere "extreem geweld" ook nut heeft. "Neem een incident waarbij Nederlandse militairen met een mitrailleur schoten op een groep Indonesiërs die alleen stenen hadden", zegt hij. "Dat is veel te grof geweld in die situatie, maar je kunt het juridisch gezien mogelijk geen oorlogsmisdaad noemen."

  • Nederland martelde op Bali: hier ging de Onafhankelijkheidsoorlog om
    Zie ookNederland martelde op Bali: hier ging de Onafhankelijkheidsoorlog om

'Bij oorlogsmisdaden zie je dader en slachtoffer voor je'

Swirc denkt dat het begrip "oorlogsmisdaden" beter geschikt is om bijvoorbeeld bijvoorbeeld massamoorden te beschrijven. "In de Van Dale staat de volgende definitie: een daad in tijd van oorlog die een schending is van het oorlogsrecht of oorlogsgebruik, of van de mensenrechten. Die term is niet per se juridisch, maar wel concreter over wat er tijdens de onafhankelijkheidsoorlog heeft plaatsgevonden."

Wat Swirc betreft is de term "oorlogsmisdaden" beter geschikt voor maatschappelijke en politieke debatten dan "extreem geweld". "Bij 'oorlogsmisdaden' weet je meteen waar het over gaat. Bovendien zie je bij die term veel eerder een dader en een slachtoffer voor je."

  • Rapport: Nederland gebruikte structureel en extreem geweld in Indonesië
    Zie ookRapport: Nederland gebruikte structureel en extreem geweld in Indonesië

'Term extreem geweld haalt misdadige lading uit wat is gebeurd'

Historicus Anne-Lot Hoek was van 2017 tot 2019 betrokken bij een deelproject van het onderzoek, maar niet bij het eindrapport. Ze schreef in haar boek De strijd om Bali al over misdaden tegen de menselijkheid. Dat baseerde Hoek onder meer op de ontdekking van een systeem van martelkampen op Bali, waar de historicus ter plaatse jarenlang onderzoek deed en met ongeveer honderd mensen sprak.

Hoek is het met Swirc eens dat de term "extreem geweld" te vaag is. "Het verhult toch dat er sprake was van misdadig geweld." Ook vindt zij dat de conclusies onvoldoende de nadruk leggen op de politici in Den Haag als primair verantwoordelijk voor de inzet van militaire acties tegen de Indonesische burgerbevolking, "waarvan de slachtoffers overigens vrijwel niet aan de orde kwamen."

Advocaat en hoogleraar humanitair recht Liesbeth Zegveld spande namens nabestaanden van geëxecuteerde Indonesiërs meerdere rechtszaken aan tegen de Nederlandse Staat. Zij vindt dat het misdadig handelen door Nederland tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog al door de rechter is vastgesteld. Een discussie over gebruikte termen in het rapport vindt ze dan ook minder belangrijk.

"In een groot aantal zaken is herhaaldelijk bepaald dat het Nederlandse handelen in strijd met de wet was", zegt Zegveld. "Eigenlijk is juridisch gezien alles al gezegd door moedige rechters, die tot in hoger beroep hebben vastgesteld dat verjaring van de door Nederlanders begane misdaden niet van toepassing is. De Staat beroept zich in dit soort zaken steeds op verjaring en stuurt er actief op aan dat zaken verjaren."

'Blij dat regeringsstandpunt uit 1969 officieel van tafel is'

Zegveld is blij dat na de onderzoekers ook het kabinet afstand heeft genomen van het regeringsstandpunt uit 1969, dat stelt dat het Nederlandse leger zich over het algemeen goed had gedragen tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog.

"Je moet blijkbaar een andere generatie hebben om als Nederlandse maatschappij met voldoende afstand te kunnen kijken naar wat er gebeurd is", stelt de jurist over de gebeurtenissen tussen 1945 en 1949. "Dat geldt ook voor de journalistiek en de rechterlijke macht. Na 350 jaar koloniale overheersing door Nederland is dat onontkoombaar."

Beeld uit video: Rutte: 'Diepe excuses aan Indonesiërs voor extreem geweld'1:34
Afspelen knop

Rutte: 'Diepe excuses aan Indonesiërs voor extreem geweld'

Rutte: 'Diepe excuses aan Indonesiërs voor extreem geweld'

  • Waarom het onderzoek naar Nederlands geweld in Indonesië nu pas verschijnt
    Zie ookWaarom het onderzoek naar Nederlands geweld in Indonesië nu pas verschijnt

Eerder

  • 17 feb 2022 om 14:30
    Rutte biedt Indonesië excuses aan: 'Beschamende feiten onder ogen zien'
    Rutte biedt Indonesië excuses aan: 'Beschamende feiten onder ogen zien'
  • 16 feb 2022 om 21:38
    Rapport: Nederland gebruikte structureel en extreem geweld in Indonesië
    Rapport: Nederland gebruikte structureel en extreem geweld in Indonesië
  • 16 feb 2022 om 18:17
    Waarom het onderzoek naar Nederlands geweld in Indonesië nu pas verschijnt
    Waarom het onderzoek naar Nederlands geweld in Indonesië nu pas verschijnt
  • 11 feb 2022 om 04:55
    Tentoonstelling Revolusi! in Rijksmuseum bevat geroofde eigendommen
    Tentoonstelling Revolusi! in Rijksmuseum bevat geroofde eigendommen
Beeld: Nationaal Archief
nujij comment551 reacties
Delen via WhatsAppWhatsAppDelen via FacebookFacebookDelen via TwitterTwitterDelen via LinkedInLinkedInDelen via E-mailE-mail

Lees meer over:

BinnenlandIndonesiëKoloniale geschiedenis


Aanbevolen artikelen


NUjij-reacties

nujij comment551 reacties

Net binnen

  • 06:06
    Weerbericht: Bewolkt begin van de dag met veel zon in het vooruitzicht
  • 05:40
    Het Woord van vandaag: Raad jij het woord van de dag?
  • 05:39
    Iran executeert meer mensen om drugsmisdaad dan vorig jaar, zegt Amnesty
  • 05:14
    NU+SZA geeft twee concerten in de Ziggo Dome, maar wie is ze eigenlijk?

Meest gelezen

  • 1
    Advocaat Inez Weski wordt vrijgelaten, maar blijft wel verdachte
  • 2
    Ajax gaat niet verder met John Heitinga als hoofdtrainer
  • 3
    PSG zegt kampioensfeest af wegens zorgelijke toestand doelman Rico
  • 4
    Ajax neemt met pijn in hart afscheid van Heitinga: 'Maar we zoeken meer ervaring'
  • 5
    Verstappen noemt het onwaarschijnlijk dat Red Bull dit jaar alle Grands Prix wint


Nieuwsvideo's

  • De Krim aanvallen: mag Oekraïne dat wel of niet met westerse wapens?
    De Krim aanvallen: mag Oekraïne dat wel of niet met westerse wapens?
  • Scheidsrechter Taylor aangevallen op vliegveld door Roma-fans
    Scheidsrechter Taylor aangevallen op vliegveld door Roma-fans
  • Willem-Alexander en Máxima op eerste rij bij huwelijk Jordaanse kroonprins
    Willem-Alexander en Máxima op eerste rij bij huwelijk Jordaanse kroonprins
  • Honkballer gooit handschoen met bal erin naar honk
    Honkballer gooit handschoen met bal erin naar honk

  • Voorpagina
  • Economie
  • Sport
  • Media en cultuur
  • Overig
  • Voorpagina
    • Net binnen
    • Meest gelezen
    • Oorlog Oekraïne
    • Binnenland
    • Buitenland
    • Algemeen
    • Politiek
    • Uit andere media
    • Video
    • Podcast
    • Weer
  • Economie
    • Klimaat
    • Tech
    • Wonen
    • Geld
    • Werk
    • Auto
    • Aandelen
  • Sport
    • Voetbal
    • Formule 1
    • Scorebord
    • Sportspellen
  • Media en cultuur
    • Films en series
    • Muziek
    • Boek en cultuur
    • Media
    • Achterklap
    • Koningshuis
    • TV gids
  • Overig
    • Het Woord
    • Kind en Gezin
    • Dieren
    • Eten en drinken
    • Gezondheid
    • NUcheckt
    • Opmerkelijk
    • Wetenschap
    • Over NU.nl
    • Copyright
    • Disclaimer
    • Privacy en cookiebeleid
    • Adverteren
    • Werken bij NU.nl
    • Verzekeringvergelijker
    • Privacy instellingen
  • Over NU.nl
  • Copyright
  • Disclaimer
  • Privacy en cookiebeleid
  • Adverteren
  • Werken bij NU.nl
  • Verzekeringvergelijker
  • Privacy instellingen

Volg ons op:

©2023 DPG Media B.V. – alle rechten voorbehouden