Minstens vijftien personen of organisaties bieden in Nederland dit soort therapieën aan. Zeker zestig mensen kregen ermee te maken, bleek twee jaar geleden uit onderzoek in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid.

"Dat is het topje van de ijsberg", zegt Miranda Terpstra, voorzitter van stichting Wijdekerk, een belangenorganisatie die zich inzet voor christelijke lhbtiq+'en. "Lang niet iedereen durft het te melden. Daarbij heb je mensen die er nu middenin zitten en nog niet beseffen dat ze schade wordt aangedaan. Het duurt soms jaren voordat ze daarachter komen."

"Ze bevinden zich vaak in een omgeving waar hun ouders, de kerk en misschien zelfs de school zeggen dat hun seksualiteit niet passend is", licht ze toe. "Omdat ze bij de 'normale' groep willen horen, gaan ze er zelf ook in geloven dat hun seksualiteit te veranderen is."

Conversietherapieën kunnen grote gevolgen hebben voor de mensen die ze ondergaan, bleek ook uit het onderzoek. Door hun seksualiteit te onderdrukken, krijgt een deel van de slachtoffers psychische klachten - depressie, suïcidale gedachten of eetproblemen - en seksuele problemen.

Bij stichting Wijdekerk zijn op het moment iets meer dan twintig slachtoffers bekend. Acht mensen hebben het enkele jaren geleden doorgemaakt. "Bij die mensen is het nog heel vers", aldus Terpstra. "Velen hebben professionele hulp nodig om zichzelf alsnog te leren aanvaarden."

Wijdekerk biedt mensen vooral een luisterend oor. "We hebben in ons netwerk veel ervaringsdeskundigen. Als mensen behoefte hebben aan herkenning, dan koppelen we ze aan elkaar. Het is voor sommige mensen fijn om iemand te spreken die het heeft doorgemaakt en kan laten zien dat het nog goed kan komen."

Dat conversietherapie schade kan aanrichten, is al langer duidelijk. Een meerderheid van de Tweede Kamer drong in 2019 dan ook al aan op een verbod, maar de vorige regering wilde er niet aan. Het toenmalige kabinet wilde eerst meer onderzoek laten doen.

Volgens het kabinet was moeilijk vast te stellen wanneer er precies sprake is van 'homogenezingstherapie'. Dat heeft onder andere te maken met het doel van de therapie - deelnemers kunnen ook alleen gevraagd worden om hun gevoelens te onderdrukken - en het gegeven dat ze vaak voorkomt binnen religieuze, besloten kringen. Daar worden de activiteiten niet herkend als 'homogenezing' en kunnen gesprekken ook als therapeutisch of levensbeschouwelijk worden aangemerkt.

Sommige critici noemen het wetsvoorstel daarom symbolisch. "Ik ben het daar niet mee eens, maar ook een symbool kan krachtig zijn", zegt Terpstra. "Het geeft een duidelijk signaal af dat het schadelijk is. De mensen die het ondervonden hebben, krijgen daarbij erkenning voor het leed dat ze is aangedaan."

Het COC kan geen precieze aantallen noemen, maar ook bij de belangenorganisatie voor lhbtiq+'en kloppen "met enige regelmaat" mensen aan die met conversietherapieën in aanraking zijn gekomen. Woordvoerder Philip Tijsma begrijpt niet dat het niet eerder tot een initiatiefwetsvoorstel is gekomen. "We zijn de partijen heel dankbaar, maar de schadelijkheid van dit soort 'therapieën' is al langer bekend", zegt hij.

Het COC pleit sinds 2013 voor een verbod. In 2012 bleek dat de evangelische organisatie Different-Tot Heil des Volks 'homogenezingen' aanbood met vergoeding van zorgverzekeraars. Op aandringen van het COC en de Tweede Kamer maakte toenmalig minister Edith Schippers (Volksgezondheid) een einde aan die vergoedingen.

Het initiatiefwetsvoorstel gaat nu voor advies naar de Raad van State. Daarna buigen de Tweede en Eerste Kamer zich erover. Landen als Duitsland, Malta, Oostenrijk, Frankrijk en Canada en delen van de VS en Australië hebben al een wettelijk verbod.