Het onderzoek van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde werd eind 2020 afgerond. Hieruit bleek dat er in zeventiende en achttiende eeuw nauwe banden waren tussen de stadsbesturen en de handelscompagnieën.

De groei van Rotterdam als stad en wereldhaven kwam in de negentiende eeuw mede voort uit de handel op Nederlands-Indië.

De burgemeester koos voor 10 december omdat dit de Internationale Dag van de Rechten van de Mens is. Hij sprak zijn woorden uit tijdens een kleine ceremonie in de Laurenskerk.

"De grondige onderzoeken naar het Rotterdamse aandeel in deze geschiedenis waren nodig om dit verleden onder ogen te kunnen zien", schrijft Aboutaleb in een raadsbrief. "Erkenning dat dit ons gezamenlijke verleden is en vroegere stadsbesturen deze pijnlijke geschiedenis mogelijk hebben gemaakt, acht het college zeer belangrijk."

Rotterdam zal in 2022 aandacht aan de betekenis van de excuses besteden tijdens Keti Koti, de dag waarop de afschaffing van de slavernij wordt gevierd.

De gemeente gaat ook bewust investeren in onderwijs waarin de betekenis van het slavernijverleden en de koloniale tijd wordt geduid voor jongeren.

Rotterdam is niet de eerste Nederlandse stad die excuses maakt voor de rol in het slavernijverleden. Burgemeester Femke Halsema van Amsterdam bood op 1 juli al excuses aan voor de rol van haar stad in het koloniale verleden.

In de twee andere grootste steden, Den Haag en Utrecht, zijn onderzoeken ingesteld naar de rol van de steden in het slavernijverleden van Nederland. Het Adviescollege Dialooggroep Slavernijverleden gaf de Nederlandse Staat in juli het dringende advies om excuses aan te bieden voor het Nederlandse slavernijverleden. Ook moet de Staat erkennen dat de gevolgen van het Nederlandse slavernijverleden ook in het heden voelbaar zijn.

Het demissionaire kabinet lijkt hier nog niet veel voor te voelen.