De Federatie Indische Nederlanders (FIN) heeft donderdag kritiek geuit op een groot vierjarig onderzoek naar de Indonesië-oorlog (1945-1949), dat gefinancierd wordt door het kabinet. Onderzoekers zouden de "schijn van partijdigheid" wekken, schrijft de belangenorganisatie in een verklaring op de website.

In 2017 is er een groot onderzoek gestart naar de gewelddadige dekolonisatie van voormalig Nederlands-Indië. Het onderzoek wordt uitgevoerd door het Koninklijk Instituut van Taal-, Land- en Volkenkunde, Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) en het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust-, en Genocidestudies (NIOD).

Met name de uitspraak van de Zwitserse historicus Rémy Limpach dat "racisme in het DNA van KNIL-officieren" zat, leidt tot ergernis bij de federatie. Hij deed die uitspraak begin deze maand in een interview met NRC en neemt deel aan het onderzoek.

Volgens de belangengroep staat "als een paal boven water" dat de beweringen van Limpach voor irritatie hebben gezorgd onder Indische Nederlanders. Veteranen van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) zouden zich "gediscrimineerd en beledigd" voelen.

Groep bezorgd om partijdigheid

De belangenorganisatie uit vaker kritiek op het onderzoeksprogramma en wetenschappers die erbij betrokken zijn. De federatie zegt de belangen te behartigen van Indische Nederlanders.

Naar aanleiding van de recentste DNA-uitspraak vindt FIN dat Limpach de "schijn van partijdigheid" wekt. FIN zegt de programmadirectie met een brief om opheldering te hebben gevraagd.

NIOD: Onderzoekers mogen deelnemen aan debat

Het NIOD, dat de woordvoering voor het meerjarig onderzoek doet, stelt dat het de zorgen van de Indische en veteranengemeenschap serieus neemt en daarom continu in gesprek is met maatschappelijke organisaties. Ook zal de programmaleiding contact opnemen met FIN.

In reactie op de beschuldigingen van partijdigheid, zegt het instituut dat het individuele onderzoekers vrij staat om op persoonlijke titel deel te nemen aan maatschappelijke debat.

"Dit doet op geen enkele manier af aan de wetenschappelijke integriteit van het programma en staat dit ook niet in de weg", benadrukt het NIOD.

DNA-zin niet letterlijk bedoeld

Wat betreft de kritiek op de uitspraak van Rémy Limpach over het DNA, zegt het NIOD dat de uitspraak niet letterlijk genomen moet worden.

"Zoals Limpach aangeeft in het interview en onderbouwt in zijn boek, was racisme (in de zin van een diep verankerd superioriteitsdenken) een vast component van het koloniale stelsel, waar het KNIL onderdeel van was".

Onderzoek naar geweld in Indonesië

In het interview pleit Limpach wel voor meer besef dat Nederland ook zelf dader was in Indonesië en hoopt hij dat er meer debat wordt gevoerd over het racisme in de voormalige Nederlandse kolonie.

Het onderzoeksprogramma moet een wetenschappelijk gefundeerd antwoord geven op vragen naar de aard, omvang, oorzaken en impact van het Nederlandse geweld in Indonesië van 1945 tot 1950, bezien in een brede politieke, maatschappelijke en internationale context.

Het kabinet stelde drie jaar geleden 4,1 miljoen euro beschikbaar voor het onderzoeksprogramma, dat is opgedeeld in negen verschillende projecten. De uitkomsten worden in september 2021 verwacht.