Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meldde in augustus dat het aantal daklozen de afgelopen tien jaar schrikbarend is gestegen. Jaren van actieprogramma's hebben deze trend niet kunnen keren.

Het kabinet liet toen weten zich rot te zijn geschrokken: "We zouden ons moeten schamen dat
we er in zo'n rijk land niet in slagen om mensen een fatsoenlijk dak boven het hoofd
te bieden." Nog dit najaar zouden er aanvullende plannen komen.

Maar deze plannen blijven uit, constateren de ombudsmannen. Ook het Leger des Heils sloeg al meerdere malen alarm.

"Inmiddels zijn we vele actieprogramma's, brandbrieven, debatten en Kamervragen verder", aldus de Nationale ombudsman Reinier van Zutphen. "Maar het aantal daklozen blijft stijgen, net als de wachttijden voor opvang. Met de schaamte van het kabinet lossen we het acute huisvestings- en daklozenprobleem niet op."

Vooral in de grote steden zit de toegang voor daklozen tot maatschappelijke opvang "potdicht". Door het gebrek aan opvangplekken en doordat de uitstroom naar sociale huurwoningen onmogelijk is, worden kinderen volgens de ombudsmannen gedwongen gescheiden van hun ouders.

Zij krijgen steeds vaker signalen van mensen die niet zelfredzaam zijn, maar toch geen toegang krijgen tot de maatschappelijke opvangfaciliteiten.

Vrouwen blijven in een onveilige thuissituatie, omdat er geen plek is in de vrouwenopvang. "En waar voorheen met name alleenstaande mannen dakloos werden, zijn het nu steeds vaker ook jongeren en gezinnen die dakloos raken", aldus Van Zutphen.

De ombudsmannen merken dat gemeenten welwillend zijn en hun best doen het probleem het hoofd te bieden. "Maar steeds vaker staan ook zij met lege handen bij een acuut huisvestingsprobleem", schrijven de ombudsmannen in de brief.

"De oplossing van het probleem is de gemeenten boven het hoofd gegroeid. De rijksoverheid moet de regie pakken. Stel knellende wetgeving of beleid buiten toepassing en werp geen nieuwe drempels op."