Ajax gaat in januari in Qatar een stadion voor het WK 2022 testen en mag gebruikmaken van een luxe hotel dat daarbij hoort.

"Ajax kan er niets aan doen dat Qatar is gekozen als gastland voor het WK 2022", stelt Amnesty International-woordvoerder Emile Affolter tegen NU.nl. "Maar de club heeft wel een vrije keus waar in de winter wordt getraind. Bij de bouw van de stadions zijn honderden doden gevallen en arbeiders worden amper of slecht betaald."

De arbeiders sterven door de hitte waarin zij moeten werken en de stress van de hoge werkdruk, meldde The Guardian recent op basis van grootschalig onderzoek.

Dit aantal ligt volgens Amnesty hoger dan de dodentallen bij de bouw van de stadions voor de Olympische Spelen in andere landen waar mensenrechten worden geschonden, zoals Rusland of China. "En dit aantal gaat nog stijgen als het komende jaar onder hoge druk bouwwerkzaamheden moeten worden afgerond. Je kan je als internationale club afvragen of je daar echt aan bij wil dragen en of je over de ruggen van deze uitgebuite mensen extra geld wil verdienen." Ajax zou volgens De Telegraaf 7 ton krijgen voor de trip.

De mensenrechtenorganisatie zoekt uit of Ajax, als de club naar Qatar gaat om te trainen, juridisch aansprakelijk kan worden gehouden voor het in stand houden van de mensenrechtenschendingen. "Maar los daarvan heb je als gezaghebbend bedrijf een morele verantwoordelijkheid. Het lijkt me heel goed als aandeelhouders de club daarop aanspreken en ter verantwoording roepen."

Mogelijk gaat Amnesty zelf een aandeel Ajax aanschaffen om het woord te vragen op de aandeelhoudersvergadering. Eerder kocht de organisatie ook een aandeel Shell om op deze manier vragen te kunnen stellen aan bestuurders van dit bedrijf.

Ook Human Rights Watch deelt de oproep aan de aandeelhouders. "We nemen aan dat Ajax een nette club is die mensenrechten hoog in het vaandel heeft", stelt Jan Kooy van HRW. "Als dat het geval is, is het onbestaanbaar dat het team daar in januari heen gaat voor een luxe trainingsvakantie."

Naast de vele honderden werklieden die zijn overleden bij de bouw van de stadions, is Qatar ook een van de landen met de slechtste wetgeving voor arbeiders, beklemtoont Kooy. "Qatar is bij uitstek een land waar arbeiders nauwelijks rechten hebben. Als je eenmaal onder contract staat bij een bedrijf, kom je daar vrijwel niet meer weg. De overheid belooft al jaren beterschap, maar van die toezeggingen komt niets terecht."

Ook worden vrouwen in Qatar ernstig achtergesteld, is er nauwelijks persvrijheid in het land en verloopt rechtspraak niet volgens internationaal geldende maatstaven. De kritiek komt overigens niet alleen van mensenrechtenorganisaties.

De Supportersvereniging Ajax liet deze week weten grote vraagtekens te zetten bij de keuze. "SV Ajax zet, mede door de omstandigheden ter plekke, haar vraagtekens bij de keuze om naar Qatar te gaan voor een trainingskamp", meldde de vereniging in een verklaring. "Wat ons betreft is voetbal voor iedereen en dat is in Qatar helaas niet zo."

De Aspire Zone waar Ajax op trainingskamp gaat. Bij de renovatie van het complex werden volgens Amnesty arbeiders mishandeld en uitgebuit. (Foto: Reuters)

De selectie van trainer Erik ten Hag vertrekt op 4 januari naar Doha en keert op 12 januari terug naar Nederland. Tijdens het trainingskamp worden twee oefenwedstrijden gespeeld. Ajax stelde op de eigen site het aanbod van Qatar te hebben geaccepteerd omdat "de faciliteiten uitstekend zijn, evenals de beoogde tegenstanders. De trip biedt Ajax eveneens kansen om deze regio op zakelijk gebied te verkennen."

In een nadere toelichting aan NU.nl stelt Ajax-woordvoerder Miel Brinkhuis met klem: "Sport en politiek moet je scheiden. Voor een voetbalclub zijn in januari de omstandigheden daar het beste om optimaal voor te bereiden op de tweede seizoenshelft. En het is ons daar de vorige keer goed bevallen."

Op de oproep van de mensenrechtenorganisaties om aandeelhouders vragen te laten stellen over het trainingskamp gaat Ajax inhoudelijk niet in.

Het is niet de eerste keer dat Ajax naar Qatar afreist. Maar dit keer is er wel een directe link met de mensenrechtenschendingen rond het WK. PSV ging in januari ook op trainingskamp naar het land.

Algemeen directeur Toon Gerbrands repliceerde de kritiek in een reactie bij de NOS met de opmerking dat de club "niet bezig is met mensenrechten. Ik heb dat lang geleden achter mij gelaten." Mogelijk gaat de Eindhovense club binnenkort voor de tweede maal naar Qatar.