"Zij vormen een potentiële dreiging. De drempel om hier een aanslag te plegen uit naam van Islamitische Staat (IS) of Al Qaeda lijkt lager geworden", aldus de AIVD in het rapport.

Het gaat om een stijging, laat een AIVD-woordvoerder aan NU.nl weten, maar ze kan niet zeggen hoe groot die stijging is. "In 2017 spraken we van 'enkele honderden' jihadisten, maar dat getal hebben we destijds niet gespecificieerd."

Illustratief voor die dreiging, noemt de AIVD de zeven mannen die afgelopen september zijn aangehouden. Zij hadden plannen om een aanslag te plegen op een evenement. Om welk evenement het ging, is niet bekendgemaakt.

De mannen waren al langere tijd bij de AIVD in beeld. Ze worden verdacht van het voorbereiden van een terroristische aanslag in Nederland en deelname aan een terreurorganisatie. Ze zitten nog vast.

"De aantrekkingskracht van het jihadistisch gedachtegoed blijft bestaan en is daarmee een dreiging voor de langere termijn", aldus de AIVD. De dreiging tegen het Westen en dus ook Nederland lijkt volgens de AIVD een structureel onderdeel van de Europese samenleving te zijn geworden.

De dreiging van aanslagen is nog altijd onverminderd aanwezig, ondanks het verloren kalifaat. "De organisatie heeft zich omgevormd tot een ondergrondse beweging die zich voorbereidt op een wederopstanding om de droom van het kalifaat opnieuw te verwezenlijken."

In totaal zijn zo'n 310 mensen vanuit Nederland naar het strijdgebied in Syrië en Irak gereisd. Ongeveer 135 personen zijn daar nog altijd. 85 personen zijn de afgelopen jaren overleden en ongeveer 55 zijn teruggekeerd. Zo'n 35 zijn nog altijd in de regio, bijvoorbeeld in een vluchtelingenkamp of als gevangene.

Enkele tientallen Nederlandse jihadisten hebben wel geprobeerd het strijdgebied te bereiken, maar kwamen daar niet aan. "Een deel van hen heeft het gedachtegoed sindsdien niet losgelaten en is nog steeds onderdeel van de jihadistische beweging in Nederland."

Het kalifaat van IS werd medio 2014 uitgeroepen door IS-leider Abu Bakr Al Baghdadi.