
Defensie aansprakelijk voor schade door werken met giftig chroom-6
In het kort
- Zo'n 2.500 (oud-)medewerkers van Defensie die met chroom-6 hebben gewerkt, hebben zich gemeld
- Volgens de advocaat van ongeveer honderd van hen, overleden 111 mensen als gevolg van het gif en werden duizenden anderen ernstig ziek
- Defensie wist van de gezondheidsrisico's, maar deelde die kennis niet met medewerkers en bedrijfsartsen
- Het ministerie is daardoor aansprakelijk voor gezondheidsschade bij (oud-)medewerkers, aldus het RIVM
Een woordvoerder van de commissie die het onderzoek begeleid heeft, bevestigt berichtgeving van de NOS.
Volgens het RIVM wist het ministerie dat chroom-6 gevolgen voor de gezondheid zou hebben. Deze kennis werd echter niet gedeeld met de werknemers of de bedrijfsartsen, blijkt uit het onderzoek. Werken met chroom-6 op een onveilige manier kan leiden tot onder meer longkanker, neuskanker, astma, maagkanker en chronische longaandoeningen.
Defensie schoot op meerdere fronten ernstig tekort. ''De zorg voor een veilige werkplek voldeed niet aan de daarvoor geldende regels." Verder blijkt dat ''het management uit kostenoverwegingen de grenzen opzocht van de arbo-regelgeving". Al in 1973 wist de luchtmacht van gezondheidsrisico's van chroom-6.
Het RIVM onderzocht het gebruik van chroom-6 bij vijf voormalige zogenoemde POMS-locaties. Op deze voormalige NAVO-opslagplaatsen in Ter Apel, Coevorden, Vriezenveen, Brunssum en Eygelshoven werd materieel van de Amerikaanse strijdkrachten onderhouden.
Onderhoudspersoneel
Vooral technisch onderhoudspersoneel werkte volgens het RIVM niet veilig. Deze medewerkers hielden zich bezig met onder meer het stralen, slijpen of schuren van voertuigen die waren behandeld met chroomverf. Verf met chroom-6 beschermt metaal tegen roest.
De zaak kwam in 2014 aan het rollen. Toenmalig minister Jeanine Hennis van Defensie besloot tot een groot onderzoek. Er hebben zich circa 2.500 mensen gemeld die met chroomverf hebben gewerkt. Van hen meldden zich 782 aan voor een coulanceregeling van het ministerie. Tot april hadden 359 mensen op basis van deze regeling een vergoeding gekregen. Zij ontvingen maximaal 15.000 euro.
Het RIVM is nog bezig met twee onderzoeken. Het eerste gaat over het gebruik van camouflageverf CARC en het tweede over het gebruik van chroomverf op andere locaties van Defensie.
2.500 medewerkers
Zo'n 2.500 medewerkers die met chroom-6 hebben gewerkt, meldden zich al eerder bij Defensie. Zij hebben tussen 1984 en 2006 aan het onderhoud van NAVO-materieel gewerkt, waarbij werd gestraald met grit dat de giftige stof bevatte.
Bijna driehonderd mensen kregen toen al onder een coulanceregeling een vergoeding aangeboden. Defensie heeft inmiddels een akkoord bereikt met de vakbonden over een schaderegeling.
Maandag wordt het rapport van het RIVM officieel gepresenteerd. De conclusies lekten vrijdag al uit.

In 60 seconden: Wat is chroom-6?
Procedure
In de kwestie chroom-6 loopt ook nog een procedure van advocaat Rob Bedaux, die ongeveer honderd van de oud-werknemers vertegenwoordigt.
Volgens Bedaux overleden als gevolg van dit gif 111 oud-werknemers en werden zo'n duizend anderen ernstig ziek. De rechtbank oordeelde eerder dit jaar nog dat de advocaat de zaak moet uitvechten via de bestuursrechter.
AFMP, ACOM en andere defensievakbonden willen nog niet reageren op de uitkomst van het onderzoek. De bonden vinden het spijtig dat de conclusies van het onderzoek voortijdig naar buiten zijn gekomen.
''Dat is erg jammer, omdat wij het belangrijk vinden het onderzoek en de aanbevelingen te presenteren en toe te lichten in samenhang met een collectieve regeling die wij met Defensie zijn overeengekomen'', melden de defensievakbonden op hun websites.
Chroom-6
Chroom-6, ook wel chroom(VI)oxide of chroomtrioxide, heeft het scheikundig symbool CrO3. Deze donkerrode stof lost goed op in water, waarin het een sterk zuur vormt. De stof is een gevaar voor mensen die in de staal- en textielindustrie werken. Het kan onder meer allergische reacties veroorzaken, maar bij inademing ook neusbloedingen, huiduitslag, maagzweren en zelfs lever- en nierschade of longkanker.
Verf met daarin chroom-6 verwerkt is niet te koop in de winkels voor consumenten.
Chroom-6 wordt pas gevaarlijk wanneer mensen de verf verwijderen. Dan kunnen deeltjes loskomen en rondvliegen. Zonder bescherming kunnen mensen de deeltjes inademen.
Niet alle chroom is overigens schadelijk voor de gezondheid. Het zit in zeer lage concentratie in ons drinkwater en chroom-3 is zelfs een onmisbare voedingsstof. Het komt voor in veel voedsel, zoals groente, fruit en granen. Een tekort kan diabetes veroorzaken.