Dat schrijft de Inspectie voor het Onderwijs in haar jaarlijkse rapport, de Staat van het Onderwijs.

De Inspectie somt een aantal trends op die ''reden tot zorg" zijn. Zo is de afgelopen twee jaar het aantal kinderen dat aan het einde van de basisschool niet goed kan lezen gestegen. Ook ontwikkelt zich steeds minder toptalent.

Verder neemt de segregatie op sociaal-economisch vlak toe: kinderen van ouders met een hoger opleidingsniveau komen minder in contact met leeftijdgenootjes voor wie dit niet geldt. ''Vooral academisch opgeleide ouders scheiden zich af", aldus het rapport.

''Dit komt deels door woonsegregatie, maar ook doordat ouders kiezen voor eigen scholen.'' Etnische segregatie neemt wel af.

''We moeten wel concluderen: door de jaren heen glijden de resultaten van het Nederlandse onderwijs af. Hier maak ik me echt zorgen om", schrijft inspecteur-generaal Monique Vogelzang. Onderwijs en overheden zouden beter samen moeten werken om de trend te keren, luidt het pleidooi van de Inspectie. ''Te open overheidssturing leidt regelmatig tot vrijblijvendheid."

De Inspectie stipt ook een aantal positieve punten aan. Gemiddeld genomen komen leerlingen goed opgeleid van school. Daarnaast kunnen mensen in Nederland na hun opleiding relatief goed een baan vinden, vergeleken met andere landen.

Het ministerie van Onderwijs ziet ook dat de resultaten de afgelopen jaren zijn teruggelopen. Minister Arie Slob stipt daarbij aan dat bijna alle scholen wel het basisniveau halen, maar dat daardoor ''de basiskwaliteit in veel gevallen het einddoel is geworden. Daar willen we ons niet bij neerleggen."

Voor leerlingen die goed kunnen leren, moet wat betreft het ministerie meer aandacht komen. Zij krijgen ''nog steeds niet de uitdaging die ze nodig hebben", stelt het ministerie.

Volgens de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) worden hogescholen en universiteiten steeds meer een ivoren toren. "Het is te gek voor woorden dat niet je intelligentie maar je afkomst bepaalt of je kunt studeren. We moeten nu ingrijpen om te voorkomen dat hogescholen en universiteiten een ivoren toren worden'', aldus de voorzitter van de bond.

De dalende onderwijskwaliteit is te wijten aan het lerarentekort, denkt de Algemene Onderwijsbond. ''Dat wordt steeds groter en de inspectie signaleert zelf ook dat daardoor de werkdruk stijgt. En een stijgende werkdruk gaat ten koste van de kwaliteit van het onderwijs", zegt voorzitter Liesbeth Verheggen.

Werkgeversorganisatie VO-raad vindt de conclusie van de inspectie eenzijdig. "Wij zullen de eersten zijn die beamen dat er ruimte is voor verbetering en daar wordt op scholen hard aan gewerkt", zegt voorzitter Paul Rosenmöller.

"Dat de kwaliteit van het onderwijs afglijdt is, ook met dit rapport in de hand, niet vol te houden. Al helemaal niet in een tijd dat er geen euro extra geïnvesteerd wordt in leraren in het VO, er nog steeds verkeerde prikkels in het systeem zitten en de maatschappelijke opdracht van scholen alleen maar complexer wordt".

Wil jij elke ochtend direct weten wat je 's nachts gemist hebt en wat er die dag gaat gebeuren? Abonneer je dan nu op onze Dit wordt het nieuws-nieuwsbrief!