Uit de marktverkenning komt naar voren dat "prestatieverbetering op de huidige vervoersdienst mogelijk is", schrijft staatssecretaris Stientje van Veldhoven aan de Tweede Kamer. 

De Intercity Direct waarmee de NS op de HSL rijdt, heeft vaak last van vertraging. NS en spoorbeheerder Prorail kregen dit jaar een flinke boete van het ministerie omdat de prestaties op de HSL onder de maat blijven. Ook in de eerste helft van dit jaar vielen de prestaties tegen.

Drie vervoerders hebben aangeven zelf op de HSL te willen gaan rijden, maar beschikken niet over materieel om het al op korte termijn van de NS over te nemen. Samenwerking van de NS met andere vervoerders op de HSL blijkt "in de praktijk lastig." Zij willen alleen met de NS samenwerken als ze zeker zijn dat dit ook daadwerkelijk gaat gebeuren.

De verbeteringen die de andere spoorvervoerders hebben aangeven zijn bovendien door de NS zonder samenwerking met een andere vervoerder te realiseren. "Dit geeft volgens de marktverkenning de andere vervoerders een zwakke positie in eventuele gesprekken met NS", aldus de staatssecretaris.

De marktverkenning werd toegezegd na de parlementaire enquête naar het mislukken van de Fyra. Die hogesnelheidstrein verdween na een korte tijd van de HSL vanwege gebreken. De NS rijdt sindsdien met een intercity op de hogesnelheidslijn, maar kampt met veel problemen op het technisch ingewikkelde traject. In 2021 krijgt de NS pas nieuwe treinen die met tweehonderd kilometer per uur over de HSL kunnen rijden.

Topman Roger van Boxtel herhaalde dinsdag in een reactie op de marktverkenning ''ervan overtuigd te zijn dat we onze doelen op de hogesnelheidslijn dit jaar gaan halen''. ''Daarvoor wordt alles uit de kast gehaald'', zegt de bestuursvoorzitter van het vervoersbedrijf.

Conclusies uit een recent rapport die de verbeteringen van prestaties van NS op de HSL onderbouwen, worden volgende week aan de staatssecretaris aangeboden. ''Die conclusies zijn van latere datum dan het rapport over marktverkenning'', aldus Van Boxtel. Hij wil geen kwalificaties hechten aan de conclusies van de marktverkenning. Wel merkt hij op dat ''wij iedere suggestie voor kleine verbeteringen ter harte nemen''.

Als de NS drie keer op rij haar prestaties op de HSL niet haalt kan het ministerie het contract of delen daarvan van de NS afpakken. Als het gaat om zitplaatsen heeft de NS al twee keer op rij een negatieve beoordeling gehad. Naar verluidt gaat het nu beter op dit vlak. Op punctualiteit heeft de NS nu een keer een slecht oordeel gehad.

De NS mag tot 2025 op de HSL rijden. Maar in 2020 is er een evaluatie.