De deskundigen die onderzoek doen naar de doodsoorzaak van de vijf op Texel gestrande potvissen moeten snel zijn. De ontbinding van de potvissen gaat razendsnel. 

Het is dan erg moeilijk vast te stellen wat de doodsoorzaak is. "De tijd is nu onze grootste vijand", zegt leidster van het onderzoek Lonneke IJsseldijk van de faculteit diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht.

Onder meer de maaginhoud, de organen en het bloed moeten de onderzoekers vertellen wat de doodsoorzaak is en hoe het komt dat de dieren zijn gestrand. Omdat de potvissen zo’n dikke huid hebben, blijft de warmte binnen en kan het rottingsproces zich in volle vaart voltrekken.

De kadavers van de vijf potvissen worden donderdag weggehaald. Dit zal gebeuren met eens speciaal schip dat tot ver in de branding kan varen. Het schip zal daarna naar Harlingen varen, waar de kadavers worden ontleed.

Video: Gestrande potvissen Texel dood

De onderzoekers proberen te achterhalen of de dieren ziektes bij zich dragen, zijn geïnfecteerd door virussen of parasieten.

Eén van de meest voorkomende oorzaken van een stranding bij dit soort dieren is dat de leider gehoorschade heeft opgelopen en daardoor verzwakt raakt. "Die raakt dan gedesoriënteerd en de rest volgt lijdzaam", legt IJsseldijk uit. 

"Het wordt een uitdaging om de potvissen te gaan analyseren. Door het rottingsproces verliezen de organen hun structuur en kan alles in één kleur veranderen. Daardoor kun je soms niet eens meer de organen van elkaar onderscheiden."

De potvissen strandden dinsdag op het Waddeneiland. Ze werden aan het eind van de middag ontdekt. Op beelden was te zien dat een aantal in ondiep water lag te spartelen. Twee dieren waren toen waarschijnlijk al overleden.

Een reddingspoging voor de andere potvissen werd dinsdagavond gestaakt. Volgens een woordvoerder van het ministerie waren de reddingsacties niet langer "zinvol en verantwoord", onder meer vanwege de slechte weersomstandigheden en de toestand waarin de dieren verkeerden. 

Wanneer een walvisachtige  aanspoelt aan de Nederlandse kust treedt sinds een aantal jaar een speciaal protocol in werking. Een belangrijk element hieruit is dat een reddingsactie geen zin meer heeft als een levende walvis al 12 uur op het strand ligt.