Logo NU.nlNU.nl
  • Voorpagina
  • Net binnen
  • Populair
  • Algemeen
  • Economie
  • Sport
  • Media en Cultuur
  • Achterklap
  • Shop
  • Voorpagina
    • Net binnen
    • Meest gelezen
    • Oorlog Oekraïne
    • Binnenland
    • Buitenland
    • Algemeen
    • Politiek
    • Uit andere media
    • Video
    • Podcast
    • Weer
  • Economie
    • Klimaat
    • Tech
    • Wonen
    • Geld
    • Werk
    • Auto
    • Aandelen
  • Sport
    • Voetbal
    • Formule 1
    • Scorebord
    • Sportspellen
  • Media en cultuur
    • Films en series
    • Muziek
    • Boek en cultuur
    • Media
    • Achterklap
    • Koningshuis
    • TV gids
  • Overig
    • Het Woord
    • Kind en Gezin
    • Dieren
    • Eten en drinken
    • Gezondheid
    • NUcheckt
    • Opmerkelijk
    • Wetenschap
    • Over NU.nl
    • NUfolder
    • NUshop
    • Tickets
Dinsdag 6 juni 2023 | Het laatste nieuws het eerst op NU.nl
zwarte piet

Zwarte Piet voegde zich geruisloos bij Sinterklaas

Door ANP

12 nov 2013 om 21:44Update: 9 jaar geleden
Delen via WhatsAppWhatsAppDelen via FacebookFacebookDelen via TwitterTwitterDelen via LinkedInLinkedInDelen via E-mailE-mail
Nooit is er weken voor hun aankomst al zo veel over hen gepraat. Maar wat is eigenlijk de oorsprong van Zwarte Piet, het middelpunt van alle commotie?

Zoals dat ook bij Sinterklaas het geval is, bestaan er diverse theorieën over de ontstaansgeschiedenis van Zwarte Piet. Historici lijken het erover eens dat de Amsterdamse onderwijzer Jan Schenkman hem voor het eerst introduceerde in zijn boek ‘Sint Nicolaas en zijn knecht’ (1850).

Oorspronkelijk is deze knecht een donkere man, die in de tweede druk wordt getransformeerd in een Moorse page. "De vraag is hoe Schenkman daarbij kwam", 
zegt auteur Frits Booy van het boek ‘Op zoek naar Zwarte Piet’. "Je ziet het nergens anders in Europa. In Midden-Europese landen waar ook Sinterklaas wordt gevierd, wordt hij vergezeld door heel andere –vaak duivelachtige- figuren."

Nergens staat uitgelegd waarom Schenkman dit deed. De theorie die Booy het meest aanhangt, is dat Schenkman Sinterklaas wilde ‘verdeftigen’. "In sommige verhalen was hij een boeman geworden, een schrikaanjagend figuur. Schenkman maakte een keurige bisschop van hem en naar goed gebruik hoorde daar een deftige dienaar bij. Een Moorse page was natuurlijk heel exclusief. Zie het als een chique kwestie."

Spanje

Maar er zijn meer mogelijkheden. Het Meertens Instituut vindt een mogelijke verklaring van Zwarte Piets aanwezigheid in de theorie dat al vanaf de begintijd van het Sinterklaasfeest sprake is van Spanje als herkomstland. Nederland viel in de zestiende eeuw immers onder het Spaanse gezag.

Drie eeuwen later kan daar zo maar een exotisch geklede Moor bij bedacht kunnen zijn, omdat in Spanje veel Moren verbleven.

Pieter me knecht

Het probleem is dat nergens in de overlevering de knecht van Sinterklaas bij naam wordt genoemd. Op enig moment heeft hij een hulp gekregen, van wie in de eerste verhalen enkel wordt beschreven wat hij doet en hoe hij eruit ziet. Ook Schenkman heeft nooit gesproken over Zwarte Piet. Wel verscheen in 1884 een artikel van Jozef Alberdingk Thijm, waarin hij een Sinterklaasavond in 1828 beschrijft. Sinterklaas wordt hier bijgestaan door een ‘kroesharige neger’, door Thijm ‘Pieter me knecht’ genoemd.

"De ellende is dat Thijm hen niet echt beschrijft", zegt Booy. "Het kan ook gewoon om een donkere bediende gaan. Die droegen ook livreien in die tijd. Een pastoor in Wessem vertelde een verhaal uit zijn jeugd waarin Sinterklaas het dorp binnenwandelde en ook door een knecht werd vergezeld. Een knecht van wie kinderen bang waren zelfs. Maar ook in dit verhaal wordt de knecht niet verder beschreven. Eigenlijk weten we dus niet vanaf wanneer Zwarte Piet er precies is."

Vrijgekochte slaaf

Dan bestaat er tot slot nog de stelling dat Zwarte Piet een Afrikaanse slaaf is die door de heilige Nicolaas in Myra werd vrijgekocht en als dank daarvoor in dienst trad. Booy: "Ook een mogelijkheid. Alle varianten hebben wel één ding gemeen: Zwarte Piet begint als een rustige jongen die Sinterklaas bijstaat en amper op de voorgrond treedt. Pas in de twintigste eeuw krijgt hij een straffende rol, compleet met roe en zak. In mijn eigen jeugd was hij een onnozel figuur die vaak dom praatte en tegenwoordig is hij vooral ludiek. Zo bezien is de verandering van Zwarte Piet een doorlopend proces."

In het licht van de huidige discussie of Zwarte Piet racistisch is, wil hij Booy nog wel iets kwijt. "Van alle theorieën die er bestaan, is er niet één discriminerend van aard."

Beeld: ANP foto
Delen via WhatsAppWhatsAppDelen via FacebookFacebookDelen via TwitterTwitterDelen via LinkedInLinkedInDelen via E-mailE-mail

Lees meer over:

Zwarte Piet


Aanbevolen artikelen

Net binnen

  • 08:57
    Wat wil jij weten over NUjij? Stel je vragen aan onze NUjij-redacteur
  • 08:49
    Israëlische club Beitar mist Europees voetbal door veldbestorming
  • 08:24
    Verfmakers Histor en Sigma leggen werk neer voor hoger loon
  • 08:24
    Nieuwe SBS-talkshow Marcel & Gijs trapt af met 611.000 kijkers

Meest gelezen

  • 1
    Rel in amateurvoetbal: KNVB zet Barendrecht uit play-offs na bewust verloren duel
  • 2
    OverzichtOekraïens tegenoffensief zou nu echt zijn begonnen
  • 3
    Grote dam in Kherson ingestort, omwonenden moeten hun huis verlaten
  • 4
    Nieuwe bril van Apple laat apps recht voor je ogen zweven
  • 5
    Eerste hulp bij gras: zo houd je je gazon groen en gezond nu het erg droog is


Nieuwsvideo's

  • Waarom wordt Rotterdam geteisterd door explosies?
    Waarom wordt Rotterdam geteisterd door explosies?
  • Gravin Eloise woest op 'racist': 'Doe even normaal joh'
    Gravin Eloise woest op 'racist': 'Doe even normaal joh'
  • Taylor Swift slikt insect door tijdens concert in Chicago
    Taylor Swift slikt insect door tijdens concert in Chicago
  • Motorrijder in Brabant filmt hoe BMW in greppel belandt
    Motorrijder in Brabant filmt hoe BMW in greppel belandt

  • Voorpagina
  • Economie
  • Sport
  • Media en cultuur
  • Overig
  • Voorpagina
    • Net binnen
    • Meest gelezen
    • Oorlog Oekraïne
    • Binnenland
    • Buitenland
    • Algemeen
    • Politiek
    • Uit andere media
    • Video
    • Podcast
    • Weer
  • Economie
    • Klimaat
    • Tech
    • Wonen
    • Geld
    • Werk
    • Auto
    • Aandelen
  • Sport
    • Voetbal
    • Formule 1
    • Scorebord
    • Sportspellen
  • Media en cultuur
    • Films en series
    • Muziek
    • Boek en cultuur
    • Media
    • Achterklap
    • Koningshuis
    • TV gids
  • Overig
    • Het Woord
    • Kind en Gezin
    • Dieren
    • Eten en drinken
    • Gezondheid
    • NUcheckt
    • Opmerkelijk
    • Wetenschap
    • Over NU.nl
    • Copyright
    • Disclaimer
    • Privacy en cookiebeleid
    • Adverteren
    • Werken bij NU.nl
    • Verzekeringvergelijker
    • Privacy instellingen
  • Over NU.nl
  • Copyright
  • Disclaimer
  • Privacy en cookiebeleid
  • Adverteren
  • Werken bij NU.nl
  • Verzekeringvergelijker
  • Privacy instellingen

Volg ons op:

©2023 DPG Media B.V. – alle rechten voorbehouden