De voorlichting over het mazelenvaccin heeft volgens Roel Coutinho van het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) in het verleden misschien wel tekort geschoten.
Dat stelt Coutinho in gesprek met NU.nl. Hij beantwoordt onder anderen vragen van NUjij.
Donderdag bleek uit cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dat het aantal gevallen van mazelen is gestegen naar 466. De kinderziekte woedt voornamelijk in de regio tussen Zeeland en Overijssel, beter bekend als de ‘biblebelt.’
Volgens Coutinho was de voorlichting over het mazelenvaccin er wel, maar zijn mensen tegenwoordig meer zelf aan het zoeken naar informatie. "Dat heeft natuurlijk te maken met internet. Voor ons is het alleen lastig dat meningen vermengen met echte feiten."
"We proberen nu te laten zien wat de echte feiten zijn, wat meningen zijn en wat echt helemaal niet klopt. Zijn we daar te laat mee? Ja, misschien wel."
Er zijn nog altijd veel twijfels over de veiligheid en de mogelijke gevolgen van de vaccinatie. Hoe weerlegt u die twijfels?
"Elk vaccin heeft bijwerkingen. Dat is altijd zo en dat geldt ook voor het mazelenvaccin. Je moet het alleen altijd afwegen tegenover de ziekte. Kijk naar de werkelijke bijwerkingen, wat is het reële risico daarvan ten opzichte van het risico van de ziekte? Er zijn nogal wat praatjes over de bijwerkingen."
"Een bekend voorbeeld is een verhaal over autisme. Dat heeft een dramatische invloed gehad op de vaccinatiegraad in Engeland, omdat er een keer een arts is geweest die in een invloedrijk medisch tijdschrift heeft gepubliceerd over kinderen met autisme dat gerelateerd zou zijn aan de mazelenvaccinatie. Dat is vervolgens echt tot op de bodem uitgezocht, want iedereen schrok daar ongelooflijk van."
"Uiteindelijk bleek er niets van te kloppen. Maar op internet zie je dan dat dat verhaal nog steeds leeft. Mensen hebben het ergens nog in hun achterhoofd."
Er wordt regelmatig gezegd dat er stoffen als kwik en aluminium in de vaccinaties zitten. Is dat zo?
"Nee dat is helemaal niet zo. Dat zit er helemaal niet in. Dat is ook de reden dat wij alle gegevens nu op internet hebben gezet, zodat iedereen precies kan lezen wat er in zit."
"Die gegevens zijn natuurlijk allemaal beschikbaar, maar over het algemeen is het niet zo toegankelijk. Vandaar dat we nu een overzichtelijk verhaal hebben gemaakt, zodat iedereen kan zien wat er aan de hand is."
Als u zelfstandig mocht beslissen over het wel of niet verplicht stellen van vaccinatie, wat zou uw keuze dan zijn?
"Ik ben daar geen voorstander van. Het is al sinds de negentiende eeuw een discussiepunt, toen ging het om de pokkenvaccinatie. De historie leert dat dat eigenlijk leidt tot extra verzet."
"Mensen krijgen het gevoel dat er wordt ingegrepen in hun persoonlijke levenssfeer. En dan krijg je er eigenlijk een probleem bij. Dus ik denk niet dat het zin heeft."
Als u ouders die zich om welke redenen dan ook verzetten tegen vaccinatie mocht toespreken, wat zou u ze dan zeggen?
"Dan zou ik laten zien wat het ziektebeeld is, uitleggen wat het vaccin inhoudt en het succes daarvan benadrukken. Dat het op zeer grote schaal is toegepast en dat het heel veilig is. Daar kunnen ze hun kind mee beschermen. Dat is de medische kant."
"Ik ga niet over het geloof. Mensen uit die groep laten zich ook niet door de medische argumenten weerhouden van vaccinatie, dat zijn echt geloofsargumenten. Daar ben ik natuurlijk machteloos in. Die discussie kunnen wij niet winnen."
Bewijst het feit dat de mazelen vooral in de biblebelt toeslaat niet tegelijkertijd dat de vaccinaties uitstekend werken?
"Ja in zekere zin wel. We hebben regelmatig te maken met introducties van mazelen, omdat dat bijvoorbeeld in Engeland, Frankrijk en Duitsland nog vrij veel voorkomt. Dan zie je misschien drie gevallen, en dan loopt het dood."
"Maar nu is het in deze groep beland, waar heel veel mensen bij elkaar zitten die niet gevaccineerd zijn. De laatste epidemie was in de periode 1999-2000, dus er zijn heel veel kinderen in die gebieden die mazelen niet hebben gehad en die krijgen dat nu."
Het RIVM stelt telkens dat het daadwerkelijke aantal gevallen van mazelen momenteel nog veel hoger is. Hoe schat u dat in?
"In 1999-2000 bleek dat er veel meer gevallen waren. Daar gaan we nu weer vanuit. Er zijn al gauw tien keer zo veel gevallen als dat er worden opgegeven."
"Omdat mensen weten dat er een mazelenuitbraak is, gaan ze niet altijd meer naar de huisarts. En die geeft nieuwe gevallen ook niet altijd meer door aan de GGD."
Hoe schat u met de kennis van eerdere mazelenepidemieën in het achterhoofd in dat deze uitbraak verder zal verlopen?
"We kunnen er wel iets van zeggen, maar voorspellen blijft gewoon moeilijk. Als we terugkijken naar die uitbraak tijdens de eeuwwisseling, dan zal het ongeveer net zo groot zijn of misschien iets groter dan de vorige keer."
Kunnen ouders die hebben besloten om hun kinderen niet te laten vaccineren dat met het oog op deze uitbraak alsnog laten doen?
"Mensen kunnen nog op hun besluit terugkomen en dat moeten ze vooral doen, want deze mazelenepidemie gaat nog maanden door. De kinderen zijn niet onmiddellijk beschermd, maar wel na een week of tien dagen.”
