De problemen met de treinstellen zijn een exponent van een managementcultuur die steeds minder stoelt op inhoudelijke spoorkennis, zeggen oud-medewerkers van de NS zaterdag in de Volkskrant.

Vanaf het moment dat de NS-directie flitstreinen van het Italiaanse AnsaldoBreda wilde bestellen, uitten techneuten hun bezwaren. Ze wezen erop dat het bedrijf in Italië dan wel een goede reputatie heeft, maar dat het mis gaat zodra het bedrijf over de grens levert. Ze adviseerden de directie nadrukkelijk voor een gerenommeerde fabrikant te kiezen.

"Een trein is geen autobus op stalen wielen", zegt een voormalig inkoper van de NS in de krant. Hij bedoelt dat een bus op de lopende band wordt gemaakt, terwijl bij een trein heel precies moet worden omschreven wat de klant wil hebben en onder welke omstandigheden hij moet presteren.

"De problemen ontstaan als je directie dat niet weet." De directie legde volgens de krant alleen eisen neer die gaan over de snelheid en het aantal zitplaatsen.

Normaal zijn klant en fabrikant bij de bouw van een trein samen verantwoordelijk voor het resultaat, maar bij de Fyra ging dat volgens de krant anders. Hier kregen de Italianen de volledige verantwoordelijkheid. Na een bezoek aan de fabriek in 2006 verloor een ingenieur alle hoop.

Hij zag dat bodem- en dakplaten van ongelijke afmetingen op de treinstellen werden gemonteerd. Hij trok aan de bel bij zijn superieuren, maar die vertelden hem dat hij de Italianen moest vertrouwen. Vanwege de afspraken konden de ingenieurs van de NS weinig doen.

De medewerkers zeggen dat de gebrekkige inhoudelijke kennis bij de managers ook op andere vlakken voor problemen zorgt. Zo moesten ongeveer zes jaar geleden de deuren van de gewone treinen worden vervangen. Die zijn uitgerust met speciale deuren vanwege de vibraties op het Nederlandse spoor.

Een manager van de werkplaats negeerde adviezen om bij het vervangen ook speciale deuren te gebruiken. Een paar maanden later bleek dat de nieuwe deuren op het punt stonden uit de treinen te vallen, met alle risico's van dien.

"Spoorkennis heeft plaatsgemaakt voor algemeenheden uit managementboekjes", stelt een oud NS'er. De parlementaire enquête die er komt moet zich volgens de oud-medewerkers dan ook niet alleen op de aanschaf van de Fyra richten.