Jasper S. heeft donderdag tegenover de rechter nogmaals bekend dat hij 13 jaar geleden Marianne Vaatstra heeft verkracht en vermoord.
Het proces begon donderdagochtend onder grote belangstelling bij de rechtbank in Leeuwarden. Kort na zijn arrestatie legde de boer uit Oudwoude bij de politie al een bekentenis af.
S. gaf tijdens de rechtszaak opnieuw toe dat hij Vaatstra onder bedreiging van zijn zakmes dwong om seks met hem te hebben en dat hij daarna haar keel doorsneed. "Drie keer", zei hij op vragen van de rechter.
S. handelde volgens eigen zeggen in een roes. ''Mijn lichaam heeft het gedaan, ik was het niet'', zei hij daarover. ''Bij vol bewustzijn doe ik zoiets niet.'' Hij wist zich op vragen van de rechters sommige details wel te herinneren, maar andere niet. "Dat zou kunnen, maar dan wil ik wel weten waar de scheiding loopt", stelde de rechter daarop.
Totale paniek
S. beweerde na de verkrachting 'in totale paniek' te zijn geraakt. "Op een bepaald moment was die roes weg," zei hij. "Ik begon te beseffen waar ik mee bezig was."
De verdachte vertelt dat hij Vaatstra in die paniek heeft omgedraaid. "Ik heb om me heen gegrepen en het eerste gepakt wat ik aan kon grijpen. Dat was haar beha. Die heb ik om haar hoofd gelegd en aangetrokken. Dat heeft maar heel kort geduurd. Ik hoorde haar nog ademen."
"Op hetzelfde moment heb ik mijn mes gepakt en toen heb ik haar keel doorgesneden." Dat zakmes had S. naar eigen zeggen bij zich, omdat hij in zijn werkkleding is gaan fietsen, daar zit het mes 'standaard in'.
Dna
Het lichaam van de 16-jarige Marianne Vaatstra werd op 1 mei 1999 gevonden in een weiland bij Veenklooster. Ze had in de nacht van Koninginnedag een discotheek in Kollum bezocht en ging op de fiets terug naar haar huis in Zwaagwesteinde.
S. werd pas in november 2012 gearresteerd, nadat hij vrijwillig dna had afgestaan in het eerste dna-verwantschapsonderzoek dat in Nederland werd gehouden.
S. vertelde donderdag aan de rechter dat hij op de avond van 30 april 1999 zijn fiets pakte om zijn 'hoofd leeg te maken'. "Er was wat spanning tussen mij en mijn vader. Overdag kom je er niet aan toe om alles op een rijtje te zetten", zei hij.
Geweten
Toen S. het meisje zag fietsen, flitste volgens hem 'vanuit het niets' door zijn hoofd: "Jij bent voor mij." Hij gaf toe dat hij vanaf dat moment seks wilde met Vaatstra.
S. weet niet waar dat vandaan kwam en heeft het naar eigen zeggen ook nooit meer gehad. "Er is op dat moment ergens een knop omgegaan bij mij. Mijn geweten is uitgeschakeld."
Hij gaf toe 's nachts wel eens naar de stad Groningen te fietsen om een prostituee te bezoeken, maar zegt dat hij dat die nacht niet van plan was. Hij worstelde met dilemma's over seksualiteit, maar die nacht was de 'seksuele stress' volgens hem 'latent aanwezig'.
Hij beweert wel dat het geen afgewogen besluit was om de fietsen weg te zetten. "Niets was afgewogen. Als ik zaken had afgewogen, was ik nooit achter Marianne aangegaan."
Mes
Aan het begin van het proces zei S. dat hij de afgelopen 13 jaar meerdere malen heeft overwogen om naar de politie te gaan.
Later gaf hij toe dat hij het moordwapen 'als een vorm van boete' al die tijd gehouden heeft. "Wat ik gedaan heb, zal ik nooit vergeten. Ik heb besloten om het als een waarschuwende herinnering bij me te houden."
Maar na lang doorvragen zei S. dat hij het mes misschien ook wel gehouden heeft, omdat hij "uiteindelijk toch wel" gepakt wilde worden. "Wat ik gedaan heb, heeft in de jaren toch zijn uitwerking niet gemist op mij."
Verdriet
S. zei dat hij de familie Vaatstra 'groot verdriet' heeft aangedaan. Toch besloot hij zich stil te houden. "Ik kon de zaak niet terugdraaien en heb toen besloten dat ik mijn familie de ellende wou besparen", aldus S.
"Ik heb twee kinderen, die gingen een moeilijke tienerperiode tegemoet. Een ouder in de gevangenis maakt het dan nog veel moeilijker. Ik zie nu zelf hoe moeilijk dat is. Dat heeft me er altijd van weerhouden om mijzelf aan te geven."
Rat
Bauke Vaatstra, de vader van Marianne, vindt S. een rat. Die typering gebruikte hij in zijn slachtofferverklaring.
''Dat hij een advocaat heeft... Ik kan het me niet voorstellen. Maar dat kan in Nederland.'' Vaatstra zei zich niet te kunnen voorstellen dat S. niet de hoogste straf krijgt. Eerder zei hij al op levenslang te hopen.
De vader van Marianne gelooft niet dat S. zich het nodige van die nacht niet meer kan herinneren. ''Het schijnt een slimme man te zijn. Hij heeft hoge cijfers gehaald'', zei hij daarover.
Toerekeningsvatbaar
In februari stond S. ook al voor de rechter; het ging toen om een niet inhoudelijke behandeling. Toen bleek uit verschillende onderzoeken dat S. volledig toerekeningsvatbaar is.
De interesse van direct betrokkenen en media is donderdag zo massaal, dat naast de zittingszaal ook nog twee twee zalen met een videoverbinding zijn.
Eis
De strafeis die het OM in gedachten heeft voor Jasper S., valt pas vrijdag. De behandeling van de feiten en de verklaringen van de nabestaanden duurden zo lang, dat de moordzaak-Vaatstra aan het einde van de middag werd geschorst zonder eis van justitie.
Lees hier het liveblog (gesloten)
Rechtszaak Marianne Vaatstra
