Door de verhoging van de eigen bijdrage voor kinderdagverblijven en buitenschoolse opvang zal vaker een beroep worden gedaan op opa’s en oma’s. Dat is de verwachting van overkoepelende organisaties en wetenschappers.

''Grootouders, familie en vrienden zullen vaker worden ingeschakeld’’, zegt Diane Philippi, woordvoerder van SKON, een organisatie van kinderdagverblijven met 200 locaties in de Randstad, Midden-Nederland en Noord-Brabant. ''Het informele netwerk zal een deel van onze werkzaamheden overnemen."

Kinderdagverblijven en buitenschoolse opvang gaan gebukt onder overheidsmaatregelen. Meer dan vijftig kinderdagverblijven hebben dit jaar de deuren al gesloten.

Demissionair minister Henk Kamp (Sociale Zaken) wil 1,5 miljard euro op kinderopvang en het kindgebonden budget. Ouders betaalden in 2010 gemiddeld minder dan een vierde van de kosten van kinderopvang, aldus het ministerie. Die bijdrage moet omhoog naar een derde van de kosten.
Veel werkende ouders kunnen die bijdrage niet meer betalen. Vooral gezinnen met een hoger inkomen en twee werkende ouders moeten fors in de buidel tasten voor kinderopvang.

''Sommige ouders besluiten hun kinderen een dagje minder naar de kinderopvang te sturen of een andere oplossing te zoeken", aldus Philippi. Ook werkloosheid speelt een rol.

Grootouders kunnen in veel gevallen een oplossing bieden, erkent Teun Geurts, die in mei van dit jaar aan de Vrije Universiteit Amsterdam promoveerde op de relatie tussen grootouders en kleinkinderen.

Uit zijn onderzoek blijkt dat het percentage moeders dat op ouders kan rekenen voor kinderopvang in dertien jaar bijna is verdubbeld. In 1992 had 23% van de volwassen dochters ouders die wel eens op de kleinkinderen passen. In 2006 was dat gestegen tot 41%. ''Ik kan niet in de toekomst kijken, maar het is niet onaannemelijk dat gezien de overheidsmaatregelen vaker een beroep zal worden gedaan op grootouders", aldus Geurts.

In Nederland is de betrokkenheid van grootouders bij kinderopvang overigens veel geringer dan in de Zuid-Europese landen. In Spanje, Italië en Griekenland, waar veel minder voorzieningen voor kinderopvang, past circa de helft van de grootouders dagelijks op de kleinkinderen. In Nederland is dat maar vier procent.

Maar als het gaat om regelmatig oppassen op de kleinkinderen, dan stijgt dat percentage al snel naar 58 procent. De grootouders zijn het meest actief als oppas in de leeftijd tussen 58 en 68 jaar.

Door de toegenomen oppas door grootouders hebben kinderen en hun opa’s en oma’s een hechtere band dan een paar decennia geleden.

Geurts: ''Er zijn nu eenmaal steeds meer vitale grootouders en steeds minder kleinkinderen. Veel opa’s en oma’s zien hun kleinkinderen tot volwassenheid opgroeien."