AMSTERDAM – Het inzetten van preventief fouilleren in het Amsterdams openbaar vervoer lijkt zijn vruchten af te werpen; in heel 2011 zijn voor het eerst geen vuurwapens aangetroffen.

Dat blijkt uit cijfers die de politie Amsterdam-Amstelland aan NU.nl heeft verstrekt In totaal had 1,2 procent van de gecontroleerde mensen een wapen op zak.

In 2010 werden er nog wel vuurwapens in beslag genomen. Een speciaal veiligheidsteam van de Amsterdamse politie en de Dienst Stadstoezicht voor het openbaar vervoer heeft dit jaar 18 grote gerichte controles gehouden, waarbij mensen preventief werden gefouilleerd en hun bagage ook werd bekeken.

Bij de acties werd gezocht naar wapens die volgens de Wet wapens en munitie verboden zijn en in een veiligheidsgebied niet mogen voorkomen. In 2011 zijn tot nu toe 8261 mensen gefouilleerd.

Ook werden 33 auto’s, waarvan 26 taxi’s doorzocht die zich in het stationsgebied van Amsterdam Centraal ophielden.

Messen

De zoektocht leverde in totaal 97 messen, 6 busjes traangas, een boksbeugel en een stroomstootwapen (een zogenaamde taser) op.

Alleen bij overtreders mag de identiteit worden gecontroleerd en daarbij zijn acht gesignaleerde mensen aangehouden. Medewerking aan het fouilleren en het doorzoeken van bagage is verplicht.

Omstreden

Preventief fouilleren is omstreden, omdat het de privacy van burgers aantast. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens heeft verboden het middel breed in te zetten. Daarom mogen dit soort grootschalige acties alleen worden gehouden op last van de Officier van Justitie in aangewezen risicogebieden.

Bij het controleren worden mensen willekeurig gekozen en mag er niet op uiterlijke kenmerken worden gelet. Medewerking is verplicht. Reizigers die dat weigeren worden aangehouden en vervolgens voor insluiting alsnog gefouilleerd.

Tijdens een actie wordt met een team van zo’n twintig medewerkers regelmatig tussen locaties binnen veiligheidsgebieden gewisseld.

Controle

Vrijdag werden bij een grootschalige controle 484 reizigers in het openbaar vervoer gecontroleerd, waarvan er tien een of meerdere messen op zak bleken te hebben.

Deelnemende agenten stellen zonder uitzondering dat preventief fouilleren werkt om wapenbezit terug te dringen. Toch zijn de acties niet populair onder agenten, omdat ze veel stilstaan en er niet op andere zaken zoals bijvoorbeeld zwartrijden mag worden gelet.

Speciaal veiligheidsteam

Amsterdam zet stevig in op het veiliger maken van het openbaar vervoer en heeft een Veiligheidsteam Openbaar Vervoer opgericht. Dat is een samenwerkingsverband van politie en stadswachten. Eerder dit jaar bleek al uit aan NU.nl verstrekte cijfers dat de inzet heeft geleid tot een forse daling van het aantal incidenten.