De kaarten waren sinds begin deze maand gratis, maar minister Piet Hein Donner (Binnenlandse Zaken) wil dat mensen toch weer voor het identiteitsbewijs gaan betalen.

Donner diende woensdagavond een wetsontwerp hierover in. Als dat wordt aangenomen, geldt dat met terugwerkende kracht vanaf 22 september 2011. Hangende de procedure, moeten aanvragers alvast weer over de brug komen.

De afgelopen tijd was er een stormloop op de gratis ID-kaarten, die eerder nog zo'n 43 euro kostten. Gemeenten moesten op een dag vaak net zoveel aanvragen verwerken als er normaal gesproken in een week tijd op hun bordje kwamen.

Hoeveel geld de gemeenten door de gratis kaarten zijn misgelopen, kon de VNG niet zeggen. Hoe dan ook willen de gemeenten deze kosten gerepareerd zien, zei de VNG-woordvoerder.

Op 9 september stelde de Hoge Raad dat er geen leges meer mogen worden gevraagd. De juridische grondslag was er niet en de dienst die werd verleend, was volgens het orgaan niet genoeg om het geld zonder die juridische grondslag toch te vragen.

Donner wil de wet daarop aanpassen, zodat er gewoon weer voor een ID-kaart betaald moet worden, net als dat bijvoorbeeld voor een rijbewijs het geval is.

Inwoners van Den Haag hoeven de komende tijd nog niet te betalen voor een nieuwe ID-kaart. Zolang wettelijk niet vaststaat dat er betaald moet worden, brengt de gemeente geen geld in rekening. Dat zei D66-wethouder Ingrid van Engelshoven (Dienstverlening) donderdag.

Hagenaars die een ID-kaart aanvragen, krijgen een brief mee van de gemeente. Daarin staat dat later mogelijk alsnog een rekening volgt. Dat zou gebeuren als het parlement instemt met het wetsontwerp dat minister Piet Hein Donner (Binnenlandse Zaken) heeft ingediend om burgers weer te laten betalen voor de kaart die sinds kort gratis is.

Van Engelshoven vindt het een vreemde gang van zaken dat aan de gemeenten is gevraagd om deze wijziging per direct door te voeren. Zij vindt het wel zo netjes om het oordeel van het parlement af te wachten.

Mensen die in Heerlen een ID-kaart aanvragen krijgen vanaf donderdag standaard een bezwaarformulier mee. Heerlen wijst erop dat de wet nog door de Tweede en Eerste Kamer moet. Wordt de wet niet aangenomen, dan krijgen mensen die bezwaar maakten, automatisch het betaalde geld teruggestort.