Dat heeft de staatssecretaris donderdag laten weten naar aanleiding van het rapport van de Onderwijsinspectie. Ook krijgen de opleidingen een boete opgelegd.

"Wat ik nu al kan zeggen is dat de waarde van een hbo-diploma niet ter discussie mag staan" zegt Zijlstra. "Dat staat het nu wel en dat vind ik een ernstige zaak."

"Studenten moeten zeker weten dat ze onderwijs krijgen op het niveau dat ze mogen verwachten van het Nederlandse hoger onderwijs. Het is daarom een goede eerste stap dat Inholland de gedupeerde studenten op kosten van de hogeschool alsnog een hbo-waardig diploma wil laten halen.”

Niet alleen hbo-opleidingen van Inholland voldoen niet aan de wet. Dat blijkt uit een tweede rapport dat de Inspectie van het Onderwijs donderdag naar buiten bracht.

Vijftien opleidingen op verschillende hogescholen krijgen het oordeel 'zeer zwak' tot in het gunstigste geval 'voor verbetering vatbaar'. De inspectie keek naar alternatieve afstudeertrajecten en de bewaking van het eindniveau in het hoger onderwijs.

Bij drie samenwerkende communicatieopleidingen aan de Hanzehogeschool was er volgens de onderwijsinspectie sprake van een alternatief afstudeertraject dat aanzienlijke tekortkomingen vertoont.

Aan de Hogeschool Leiden was er een alternatief toetstraject voor een specifieke groep communicatiestudenten dat niet volledig volgens de regels werkte. Bij de HAN-hogeschool waren er problemen met de uitvoering van toetsen bij de opleiding werktuigbouwkunde. Bij de opleiding journalistiek aan de Christelijke Hogeschool Windesheim in Zwolle was sprake van een alternatief afstudeertraject met tekortkomingen en van een alternatief toetstraject dat niet goed werd uitgevoerd.

Voor een deel worden de specifieke afstudeerroutes op deze scholen gestopt.

Bestuursvoorzitter Ron Bormans van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen: ''De beoordeling 'zorgelijk' gaat alle perken te buiten. Administratief zijn er zeker verbeterpunten, maar de opleiding werktuigbouwkunde zelf staat als een huis.

Het bedrijfsleven dat studenten van ons in huis krijgt, is erg tevreden. Eventuele reputatieschade van deze opleiding is volkomen onterecht. We gaan ervan uit dat de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) snel kan bevestigen dat het met de kwaliteit van de opleiding goed zit."

Ook de opleidingen die als 'voor verbetering vatbaar' worden omschreven, voldeden op verscheidene aspecten niet of niet volledig aan de wet. Het ging om bepaalde opleidingen aan de Christelijke Agrarische Hogeschool, de Christelijke Hogeschool Ede, de Christelijke Hogeschool Windesheim, de Haagse Hogeschool, Inholland, de Hogeschool Rotterdam en de Hogeschool Utrecht. Er zijn volgens de inspectie geen indicaties dat het eindniveau bij deze instellingen in het geding is geweest.

Bij de opleidingen die als 'zorgelijk' zijn bestempeld, wordt het afstudeerniveau nog onderzocht door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO). De onderwijsinspectie benadrukt dat het onderzoek geen algemeen beeld geeft van het niveau van het hele Nederlandse hbo-veld.

Volgens GroenLinks-Tweede Kamerlid Jesse Klaver voltrekt zich "een kwaliteitsramp" in het hoger onderwijs.

“Dit is schokkend. Het inspectierapport wijst er op dat dit probleem op veel meer hbo-opleidingen speelt. Dit raakt de hele hbo-sector. Hogeschoolbestuurders past op dit moment grote bescheidenheid.”

SP-Tweede Kamerlid Jasper van Dijk noemt de vage diploma-eisen een "dodelijke combinatie met onderwijsmanagers die zoveel mogelijk budget willen binnenhalen." Volgens hem is het streven naar kwaliteit compleet verwaarloosd.

Tanja Jadnanansing, PvdA-Tweede Kamerlid, maakt zich zorgen om studenten. ''De reacties van studenten stromen bij ons binnen. Ze durven niet meer te zeggen dat ze op het hbo hebben gezeten. Dat imago is volledig geknakt."

Harm Beertema (PVV) vindt dat klachten van studenten genegeerd zijn. “Eerdere signalen van studenten zijn niet gehoord. Ook blijkt de sector geen zelfreinigend vermogen te hebben. Ik heb dat al vaker gezegd en zeg het nu weer."

Boris van der ham (D66) is geschrokken van het rapport.: "De uitkomsten van het inspectierapport zijn nog erger dan ik had verwacht. D66 wil dat er grondig naar de oorzaken van falende HBO-instellingen wordt gekeken. We hebben het vermoeden dat er nog veel meer loos is."

CDA-Tweede Kamerlid Sander de Rouwe is niet blij met het rapport, maar stelt dat de meerderheid van de hbo-instellingen wel goed functioneert. "Het CDA wil nadrukkelijk waken voor te grote negatieve woorden en conclusies over het gehele hbo.

"Van verreweg de meeste instellingen en opleidingen kwamen geen klachten binnen. Ook zijn hier geen misstanden van bekend en of aangetoond, laten we al die instellingen koesteren en niet onnodig of zonder onderzoek besmetten", aldus De Rouwe.