Wel heeft de AIVD te vroeg zijn bijzondere bevoegdheden ingezet tegen de journalisten.

Dat oordeelt een commissie die toezicht houdt op de inlichtingendiensten in Nederland. Verantwoordelijk minister Guusje ter Horst (Binnenlandse Zaken) heeft de conclusies vrijdag naar de Tweede Kamer en De Telegraaf gestuurd.

Het gerechtshof in Amsterdam oordeelde in oktober nog dat de AIVD niet had mogen afluisteren. De minister gaat waarschijnlijk in cassatie tegen dat vonnis.

De toezichthouder vindt dat de AIVD de journalisten in het vizier mocht nemen om het lek binnen de inlichtingendienst op te sporen. Dat de AIVD direct na de eerste publicatie op basis van dat lek al begon met afluisteren, vindt de commissie echter verkeerd.

Volgens de toezichthouder bestond op dat moment nog geen concreet gevaar dat meer stukken zouden lekken en leidde het artikel over de inval in Irak niet tot directe schade voor de nationale veiligheid.

''De commissie is dan ook van oordeel dat de AIVD in een te vroeg stadium is begonnen met de inzet van bijzondere bevoegdheden jegens de journalisten Jolande van der Graaf en Joost de Haas'', aldus het vrijdag gepubliceerde rapport.

De zogenoemde Commissie van Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) vindt dat de AIVD verder correct heeft gehandeld.

De twee AIVD-dossiers die aan de basis lagen van Telegraaf-artikelen over de inval in Irak en een bezoek van de Dalai Lama aan Nederland, werden terecht aangemerkt als staatsgeheim.

De inlichtingendienst mocht de journalisten De Graaf en De Haas aanwijzen als 'target', omdat zij een bedreiging konden vormen voor de nationale veiligheid.

Ook met het middel afluisteren heeft de toezichtscommissie op zich geen probleem, omdat uit intern onderzoek van de AIVD tientallen personen naar voren kwamen die het lek zouden kunnen zijn.

Minister Ter Horst heeft moeite met de conclusie dat ze te vroeg toestemming heeft gegeven voor het afluisteren van de journalisten, maar legt zich daar wel bij neer.

''Ik vind dat de afweging die is gemaakt, zeer zorgvuldig is geweest'', zei de minister vrijdag. ''Waar ik moeite mee heb, is dat je zou moeten wachten tot de tweede bom valt.''

De Telegraaf kan nu besluiten een klacht in te dienen bij de Nationale ombudsman. Hoofdredacteur Sjuul Paradijs van De Telegraaf is overigens niet afgeluisterd.