Je gezondheidstoestand mag uiteraard niet van invloed zijn op de verkeersveiligheid, maar als je chronisch ziek bent of een andere beperking ondervindt, wil je natuurlijk óók mobiel zijn. Na beoordeling van een arts en/of een andere expert kun je daarom onder voorwaarden je rijbewijs halen of houden.

CBR-woordvoerder Femke van Zijst legt het uit. "Als in het rijbewijzenregister is vastgelegd dat je voor je rijgeschiktheid bijvoorbeeld afhankelijk bent van een aangepast motorvoertuig of het gebruik van hulpmiddelen, dan mag je volgens artikel 16 van het Reglement Rijbewijzen niet op een andere manier achter het stuur gaan. Om buiten het rijbewijzenregister om te kunnen controleren of je rijvaardigheid onder voorbehoud is, staat er op je rijbewijs een door het ministerie vastgestelde code."

Deze codes zijn opgesteld door Europese overheden. Daarnaast is er ook een aantal codes dat alleen geldt in Nederland. Zo'n code kan betekenen dat je je aan bepaalde gedragsregels moet houden (bijvoorbeeld maximaal vier uur per dag achter het stuur of alleen privéritten maken), maar ook dat je alleen in een voor jouw situatie aangepast voertuig mag rijden. Denk daarbij aan handbediend gas geven of rijden met een joystick wanneer je je benen niet kunt gebruiken.

Niet de hele code wordt op het roze pasje vermeld. Alleen de hoofdcategorie is aangegeven. Wie bijvoorbeeld code '01' op het rijbewijs heeft staan, mag alleen met een hulpmiddel voor het zicht op pad. In het digitale rijbewijsregister staat de verdere specificatie. Heb je de restrictie '01.06' dan ben je verplicht een bril of contactlenzen te dragen als je achter het stuur zit.

Heb je vanwege een lichamelijke beperking een aangepaste motorfiets, dan staat op het rijbewijs wél exact welke verandering daaraan moet zijn uitgevoerd. Heb je bijvoorbeeld '44.08' op het rijbewijs staan, dan moet de zithoogte van de motor zodanig zijn dat je bij het stilstaan met beide benen de grond raakt.

Houd je je niet aan de aangegeven codes, dan is dat niet zomaar een overtreding. Je rijdt dan zonder (geldig) rijbewijs en dat is een misdrijf. Bovendien ben je dan niet verzekerd. Veroorzaak je een ongeval, dan zal de schade voor jouw eigen rekening komen.

Het kan zijn dat je al bij de eerste aanvraag van een rijbewijs te maken krijgt met een code. Door omstandigheden kan je gezondheidssituatie dusdanig veranderen dat je (opnieuw) gekeurd moet worden, denk aan gedeeltelijke verlamming door een beroerte of amputatie van een ledemaat.

Wanneer een CBR-arts vaststelt dat je onder voorwaarden (weer) mag rijden, dan moet je binnen vier weken nadat de brief verstuurd is een nieuw rijbewijs aan te vragen. Ben je het niet eens met de opgelegde voorwaarden, dan kun je in beroep gaan.

Overigens heeft een code op je rijbewijs niet altijd te maken met een gezondheidssituatie. Een bekend voorbeeld is code 95. Wie dit achter de rubriek C(E) en D(E) op zijn rijbewijs heeft staan, moet examen hebben gedaan voor de basisbekwaamheid voor beroepschauffeurs. Voorheen heette dit het chauffeursdiploma. Code 95 betekent ook dat je nascholing moet volgen. En heb je code 81 op je rijbewijs? Dan mag je als jonge motorrijder alleen met een lichte motorfiets uit de A1-categorie de weg op. De overheid heeft een volledig overzicht van alle codes online staan.