Motorolie zorgt voor smering en heeft een beschermende werking. Het stelt de krachtbron in staat om optimaal te presteren. Zonder de smerende werking functioneert een motor minder goed en gaat het brandstofverbruik omhoog.

Ondanks dat het olie genoemd wordt, heeft het product in de flacon weinig te maken met de ruwe olie die uit de grond gepompt wordt. Net als bij benzine gaat er bij motorolie een uitgebreid proces van raffinage aan vooraf voordat het in het motorblok verdwijnt.

Omdat motorolie niet alleen moet bijdragen aan prestaties maar ook moet helpen om aan emissie-eisen te voldoen, bevat het product tal van chemische toevoegingen. Dit worden ook wel additieven genoemd. Denk daarbij aan antioxidanten en middelen tegen corrosie.

Welke olie je nodig hebt, staat in het onderhoudsboekje. Daarbij moet je letten op de cijfer-lettercombinatie op de flacon, zoals 5W-30 of 5W-40. Dat zegt iets over de zogeheten viscositeit van de olie, ofwel de dikte ervan. Het getal achter de W geeft het verschil aan met de dikte van olie zodra de motor op bedrijfstemperatuur is.

In het geval van de genoemde combinaties (5W-30 of 5W-40) is de olie even dik als de motor koud is, maar is de 5W-30 wat dunner zodra de motor op bedrijfstemperatuur is. Rij je bijvoorbeeld erg sportief, dan ben je beter af met de uiteindelijk iets dikkere 5W-40.

Vaak zal je zien dat de flacons van merken als Shell en die van bouwmarkt Gamma - om maar een voorbeeld te noemen - beide voorzien zijn van dezelfde cijfer-lettercombinatie. Je kan er dus van op aan dat er bijvoorbeeld daadwerkelijk 5W-30-olie in zit, maar daarmee is niet gezegd dat de oliën aan dezelfde specificaties voldoen.

"De auto-industrie houdt er strikte regels op na wat betreft de eisen die aan olie gesteld worden en wat erin mag zitten. Die eisen zijn óf afkomstig van de autofabrikanten zelf óf van overkoepelende brancheorganisaties als ACEA en zijn Amerikaanse tegenhanger API", zegt consultant Trevor Gauntlett, die al dertig jaar actief is in de olie-industrie en chemische sector.

Dit is tevens het punt dat het prijsverschil tussen de producten van oliemaatschappijen en de andere flacons verklaart. Gauntlett: "Voor oliemaatschappijen is motorolie een van de kernproducten. Voor een bouwmarkt of supermarkt is het bijzaak. Daarom investeren oliemaatschappijen in zaken als onderzoek en kwaliteitscontrole. Dat brengt extra kosten met zich mee, maar ook een stukje zekerheid: het product doet wat het belooft."

Vanwege de eisen van autofabrikanten zal je op de etiketten ook zaken kunnen lezen als 'aanbevolen voor' of 'goedgekeurd voor'. Daar zit een wezenlijk verschil tussen, aangezien aanbevolen niet hetzelfde betekent als goedgekeurd. Dit kan voor problemen zorgen als bijvoorbeeld de motor vastloopt en blijkt dat er olie in zat zonder de juiste specificatie. Mogelijk heeft dat gevolgen voor je garantie.

Daarmee is niet gezegd dat een motorolie van de bouwmarkt niet aan dezelfde specificaties kan voldoen als een product van BP. Wel vraagt Gauntlett zich af of de aanschaf van goedkope olie de juiste manier van besparen is. "Als je de prijs van 5 liter motorolie van goede kwaliteit afzet tegen de waarde van je auto, dan zou ik die investering niet op het spel willen zetten met een besparing van misschien 15 euro per jaar."

Gauntlett vergelijkt motorolie het liefst met een kop koffie. "De inhoud ervan bestaat meestal uit water, koffie en soms extra's als suiker, een zoetje of andere smaakversterkers. Bij motorolie is dat net zo. Daarnaast proef je direct het verschil tussen instantkoffie en een espresso van goede kwaliteit. Of tussen koffiemelk en gewone melk. Je motor proeft zulke verschillen ook."