Een ruime meerderheid van de deelnemers aan het referendum van woensdag heeft 'nee' gezegd tegen het associatieverdrag met Oekraïne. De minimale opkomst van 30 procent is volgens de voorlopige uitslag met 32,2 procent gehaald.
Rond middernacht waren alle stemmen geteld: 61,1 procent is tegen en 38,1 procent voor. 0,8 procent stemde blanco.
Met de woorden "we hebben gewonnen" claimde het gezicht van GeenPeil, Jan Roos, woensdagavond in Amsterdam de overwinning.
Roos zei in zijn overwinningstoespraak Rutte te houden aan zijn uitspraak dat bij "Zo'n nee het verdrag met Oekraïne niet zonder meer kan worden geraticifeerd door Nederland". Roos daarover: "Rutte, het wordt tijd dat je luistert naar de wil van het volk.''
Daar zijn GeenPeil en Roos niet van overtuigd, zei het de aanvoerder van de 'Nee'-campagne. Hij verwees naar het Verdrag van Lissabon, dat geldt als de Europese grondwet. Roos: "Die wilden we ook niet en we kregen 'm toch.''
Rutte
Ook nu de kiesdrempel is gehaald, kan het kabinet besluiten de uitslag te negeren. Premier Mark Rutte liet halverwege de avond in een reactie aan de NOS echter weten dat dit wat hem betreft niet zal gebeuren. "Als de opkomst wordt gehaald, kan de ratificatie van dit verdrag niet zonder meer doorgaan", zei Rutte.
De premier zegt de tijd te willen nemen om de uitslag in het kabinet en in de Tweede Kamer te bespreken.
De presentatie van de officiële uitslag volgt op 12 april, in Nieuwspoort in Den Haag. Dan heeft de Kiesraad de stemming gecontroleerd.
Felicitatie
Eén van de initiatiefnemers van het referendum, Thierry Baudet, liet tegenover de NOS weten dat het kabinet de uitslag niet kan negeren. "De democratie verdient een felicitatie. Er is hard gewerkt", aldus Baudet.
PvdA-leider Diederik Samsom: "Ik had iets anders gehoopt, maar ik feliciteer het nee-kamp. Als de opkomst blijft staan, moet de nee-stem recht worden gedaan. Wat er nu concreet moet gebeuren wordt ingewikkeld. Het kabinet moet hier lang over nadenken. Als de opkomst blijft staan, kan het kabinet het verdrag niet zonder meer ratificeren."
Oekraïne-referendum
Grote steden
Rotterdam was de eerste van de grote vier steden die met een uitslag kwam. In die stad bleef de opkomst steken op 24,4 procent. Van hen was 64 procent tegen. Ook in Den Haag bleef men onder de landelijke kiesdrempel: de opkomst is 28,2 procent. Daar stemde 58,9 procent tegen.
In Amsterdam kwam 26,8 procent opdraven, waarvan een meerderheid van 52,5 procent voor was.
In Utrecht is de landelijke kiesdrempel wel gehaald (30,8 procent). De gemeente stemt in meerderheid voor met 57,4 procent. In Groningen was eveneens een meerderheid voor: 53,1 procent.
Rozendaal
De kleine gemeente Rozendaal in de provincie Gelderland kende woensdag de grootste kiezersopkomst van alle gemeenten in Nederland. 49,1 procent van de stemgerechtigden ging daar op basis van de voorlopige uitslagen naar de stembus.
Op plaats twee en drie staan de Waddeneilanden Schiermonnikoog en Vlieland met een opkomstpercentage van zo'n 47 procent.
In Tilburg was het opkomstpercentage met 22,7 procent het laagst. Ook andere plaatsen in Noord-Brabant kenden een lage opkomst.
In de gemeente Urk waren de meeste kiezers tegen het verdrag (83,3 procent). Wageningen kende de meeste kiezers voor het verdrag. 62,4 procent stemde daar voor.
Burger
Op 1 januari van dit jaar had het associatieverdrag in werking moeten treden, maar tegenstanders staken daar een stokje voor. Zij vinden dat het besluit eerst aan de Nederlandse burger moet worden voorgelegd.
Voor de inwerkingtreding van het verdrag is de goedkeuring van alle 28 EU-lidstaten nodig. Nederland is het enige land dat nog akkoord moet gaan.
Het aan GeenStijl gelieerde actiecomité GeenPeil verzamelde samen met het Forum voor Democratie en het Burgercomité-EU voldoende handtekeningen om een raadgevend referendum over het verdrag op te zetten.
