Voedselbanken voorzagen al dat door de kostencrisis meer Nederlanders afhankelijk van ze zouden worden. Het aantal mensen dat een beroep doet op voedselbanken, stijgt sinds het eind van de zomer fors.

Begin juli was het aantal huishoudens dat een beroep doet op een voedselbank bijna 3 procent hoger dan op 1 januari. Sindsdien is dat gestegen naar bijna 9 procent. Dat betekent dat de stijging de laatste maanden een stuk sneller gaat. Normaal helpen de voedselbanken wekelijks zo'n 40.000 gezinnen.

Doordat de vraag toeneemt en het aanbod terugloopt, wordt het "spannend" of voedselbanken nog genoeg voedselpakketten hebben. "We lopen tegen de grenzen aan van het voedsel dat we kunnen verdelen. Er is minder voedsel, dat ook nog eens over meer mensen verspreid moet worden. Dat is een grote uitdaging", zegt Voedselbanken Nederland.

De koepelorganisatie spreekt van een landelijke trend. Vooral in grote steden zien lokale voedselbanken een nog veel snellere en grotere stijging dan het landelijke gemiddelde.

Ook Stichting Kinderen van de Voedselbank ziet het aantal mensen die hulp nodig hebben fors toenemen. Normaal helpt de organisatie ongeveer zestienduizend huishoudens met jonge kinderen. Maar dat is momenteel al een kwart meer, en het aantal groeit nog steeds. "Dit jaar gaan we over de twintigduizend heen, en volgend jaar verwachten we er nog meer", zegt de stichting.

De kostencrisis levert voor de organisaties een dubbel probleem op. Aan de ene kant lopen de donaties die ze ontvangen terug. Dat komt doordat mensen en bedrijven zuiniger omgaan met producten als voedsel, kleding en verzorgingsmiddelen. Ondertussen blijft de vraag toenemen, omdat steeds meer mensen een beroep doen op de voedselbanken.

Voedselbanken verlaagden half september de drempel voor het krijgen van een voedselpakket. Daardoor kwamen er meer mensen in aanmerking voor. Dat is nu het geval als bijvoorbeeld een alleenstaande ouder met twee kinderen maandelijks minder dan 520 euro heeft voor eten en drinken. Dat bedrag lag eerst op 450 euro.

De stijging is niet alleen te verklaren door de lagere drempel, zegt Voedselbanken Nederland. "De stijging neemt overal toe, en de groei wordt steeds sterker. Per saldo zijn er meer huishoudens, en die zijn ook nog eens steeds groter. We zien ook dat er in totaal meer monden gevoed moeten worden. "

Stichting Kinderen van de Voedselbank biedt arme kinderen onder meer schoenen, kleding en speelgoed. De organisatie zegt "een flinke voorraad" te hebben, maar die is niet eindeloos. "We hebben een goede buffer, maar die zal volgend jaar weg zijn als het zo doorgaat."

Voedselbank Nederland doet een beroep op de maatschappij als geheel, omdat voedselbanken afhankelijk zijn van donaties. "We vragen leveranciers en burgers om ruimhartiger te zijn bij het doneren. Dat kan bijvoorbeeld door speciale acties bij supermarkten. Mensen kunnen extra producten kopen en vervolgens achterlaten voor de voedselbank. Financiële bijdragen kunnen altijd. Als mensen nog meer willen doen, kunnen ze contact opnemen met de plaatselijke voedselbank."

Beide organisaties benadrukken niet afhankelijk te zijn van de overheid voor hulp. "We houden onze eigen broek op, ook al wordt dat nu lastiger", zegt de koepelorganisatie. Stichting Kinderen van de Voedselbank is kritisch op de overheidsaanpak van de oorzaken van armoede.

"We lopen een beetje achter de feiten aan. De overheid geeft aan mensen in de problemen te gaan helpen, maar dan ben je al te laat. De overheid moet ervoor zorgen dat de mensen überhaupt niet in de problemen komen. Voorkomen is beter dan genezen, we zijn nu louter pleisters aan het plakken."