De populaire instant messaging-dienst is een idee van ceo Jan Koum. De Oekraïner richtte het bedrijf samen op met ex-collega Brian Acton. Ze zochten beiden een baan nadat ze bij Yahoo vertrokken waren.

Voor de oprichting van Whatsapp solliciteerden ze al bij Facebook, maar werden afgewezen. Ruim vijf jaar later zal Koum na de overname door Facebook deel uit gaan maken van de raad van bestuur van het sociale netwerk. De oprichter zou zelf zo'n 45 procent van Whatsapp in bezit hebben, waarmee hij een vermogen van 8,5 miljard dollar krijgt.

Koum bedacht Whatsapp toen hij in 2009 een iPhone kocht. De App Store was zeven maanden oud, maar Koum wist direct dat apps een enorme industrie zouden worden. Hij zag de iPhone niet alleen als apparaat maar als een "extensie van wie je bent", vertelde hij jaren geleden al.

Hij wilde een app bouwen die het mogelijk zou maken om statussen te sturen naar contacten. De eerste versie van Whatsapp was dan ook gebaseerd op de contactenlijst en leek qua ontwerp sprekend op de contactenapp in iOS.

Het idee ontstond naar verluidt in een sportschool waar telefoons verboden waren. Het irriteerde Koum dat hij oproepen bleef missen en hij wilde een oplossing bedenken om contacten te laten weten waarom hij niet bereikbaar was.

Whatsapp - de naam werd gekozen omdat het klinkt als 'what's up' - toonde in eerste instantie alleen de status van vrienden naast hun namen. Toen Apple pushberichten introduceerde, maakte Whatsapp het mogelijk om de status direct naar alle vrienden te versturen. Langzaamaan gingen mensen het op die manier gebruiken als een berichtendienst.

Sms'en via internet kon op dat moment alleen nog via Blackberry Messenger, maar die dienst was op de iPhone niet beschikbaar. Koum belde zijn voormalige collega Acton, die zes andere Yahoo-medewerkers overtuigde om in totaal 250.000 dollar te investeren in Whatsapp, meldt Forbes.

Na de iPhone-versie volgde al gauw een variant voor Blackberry. Zo konden gebruikers van de twee systemen elkaar voor het eerst berichten sturen zonder gebruik te maken van sms.

Whatsapp heeft in zijn vijfjarig bestaan nooit marketing ingezet. Er is weinig herrie vanuit de oprichters gekomen en er is weinig bekend over het bedrijf. De dienst is een verlengstuk van zijn oprichters.

Koum komt uit Oekraïne en zijn ouders hadden daar weinig geld. Op 16-jarige leeftijd verhuisde hij met zijn moeder naar de Verenigde Staten. Hij kwam met een omweg bij Yahoo terecht en ontmoette daar zijn partner Acton.

Koum in januari 2014.

Beide mannen worden in profielen omschreven als rustig, terughoudend en direct. Beiden hebben een afkeer van advertenties. Al bij Yahoo richtten ze zich alleen op het bouwen van goede producten.

Die lijn hebben ze bij Whatsapp vastgehouden. Geen advertenties en alleen een erg simpele dienst die werkt. Het bedrijf heeft slechts 35 tot 50 werknemers en doet weinig tot niets aan marketing.

Koum en Acton staan liever niet in de schijnwerpers. Interviews geven ze nauwelijks en bij een uitzondering in juli 2012 kostte het de journalist van El País veel moeite de mannen op de foto te krijgen. Toen Whatsapp in 2012 een award won op het Mobile World Congress stuurde Koum een afgevaardigde. Hij moest naar een vergadering.

De mannen zijn gesteld op hun privacy. Aan de buitenkant van het huidige kantoor van Whatsapp hangt geen groot logo. Je moet weten dat je er moet zijn, anders kom je er niet. Vragen over hun persoonlijke leven worden bijna nooit beantwoord.

Ook de privacy van hun gebruikers hebben Koum en Acton hoog zitten. "We zijn tegen data tracking. Het zit niet in het dna van Whatsapp en niet in het dna van onszelf", aldus Koum in een interview met El País. "We hechten veel waarde aan privacy en beveiliging."

Whatsapp vraagt gebruikers dan ook alleen om een telefoonnummer en een naam. Dat hoeft overigens niet eens de echte naam te zien, Facebook eist dat wel. "We vragen geen geslacht, leeftijd of adres. We hebben het niet nodig", legt Koum uit.

De beveiliging heeft de afgelopen jaren wel meerdere malen onder vuur gelegen. Zo werd in 2011 ontdekt dat berichten niet versleuteld werden. De berichten werden in platte tekst verstuurd en waren dus redelijk eenvoudig in te zien voor kwaadwillenden.

Later dat jaar loste Whatsapp diverse lekken op waardoor geen neppe berichten meer konden worden verstuurd en berichten niet meer ingezien konden worden. Pas een jaar later werden de iOS- en Android-app echt helemaal versleuteld.

Begin 2012 dook nog een nieuwe kwetsbaarheid op. Het was eenvoudig om de status van welke gebruiker dan ook aan te passen zonder toestemming. De gebruiker moest dan alleen zijn app afsluiten en opnieuw opstarten om de verandering zichtbaar te maken.

In januari van dat jaar verdween Whatsapp ook enkele dagen uit de App Store van Apple. De reden is nooit bekendgemaakt.

19 miljard dollar is hoe dan ook veel geld voor Whatsapp. Facebook heeft echter een goede reden een hoog bedrag te betalen: De instant messaging-dienst groeit hard. Cijfers uit de beginperiode zijn niet bekend, maar sinds april 2013 deelt Whatsapp regelmatig cijfers.

Destijds had de dienst 200 miljoen maandelijks actieve gebruikers, in nog geen jaar tijd is dat aantal ruimschoots verdubbeld en ook de afgelopen maanden blijft Whatsapp groeien. Een grote potentiële markt is bovendien nog niet veroverd: de Verenigde Staten. Hoewel het een Amerikaans bedrijf is, is Whatsapp vooral groot in andere landen, waaronder Nederland. In ons land heeft zo'n 80 procent van de smartphonegebruikers Whatsapp.

Wereldwijd gebruikt 70 procent van de gebruikers de dienst dagelijks en elke maand worden er zo'n 600 miljoen foto's gedeeld.

Veel inkomsten heeft Whatsapp over de afgelopen jaren nog niet binnengehaald. Er is slechts een beperkt verdienmodel. Aan het begin moesten iPhone-gebruikers eenmalig betalen voor de app. Inmiddels is de app overal gratis, maar nieuwe gebruikers moeten na een jaar elk jaar 89 cent betalen.

Naar verluidt had het bedrijf in 2013 een omzet van 20 miljoen, zo'n 5 cent per gebruiker. Een schijntje in vergelijking met de 7,87 miljard dollar omzet van Facebook.

Het gebrek aan inkomsten verandert echter niets aan de houding van Koum. In januari liet hij zich nogmaals uit over de beginwaarden van Whatsapp. Hij beloofde dat zijn dienst vrij zou blijven van advertenties, games en andere 'gimmicks'. "Het belangrijkste is focus, geen verdwijnende foto's", aldus Koum, die daarmee direct uithaalde naar Snapchat.

"We richten ons op messaging. Als mensen spelletjes willen spelen zijn er genoeg andere sites. Voor advertenties hebben geweldige bedrijven goede diensten gebouwd." Ook Facebook belooft nu na de overname dat de komende jaren groei het belangrijkst is, niet geld. Voor de gebruiker moet er zo weinig mogelijk veranderen.

Waarom betaalt Facebook 19 miljard voor Whatsapp?