Volgens Rutte zal de werkloosheid verdwijnen door de economische groei en de vergrijzing. Daarom moet de bijstandswet worden aangepast. "We sleuren iedereen de arbeidsmarkt op. Om te beginnen krijgen jongeren tot 27 jaar géén bijstand meer. Uiterlijk over vier jaar sluiten we de bijstandswet voor iedereen die niet arbeidsongeschikt is, want dan is er letterlijk werk voor iedereen."

De huidige bijstandswet kwam ruim twee jaar geleden tot stand onder leiding van Rutte zelf, die toen staatssecretaris van Sociale Zaken was. Kern ervan was dat gemeenten er financieel baat bij kregen het aantal bijstandsuitkeringen zo laag mogelijk te houden.

Schoonmaakwerk

Uit het succes van de wet concludeert Rutte (tegenwoordig staatssecretaris van Onderwijs) dat een volgende stap mogelijk is. In plaats van mensen een bijstandsuitkering te geven wil hij ze aan het werk zetten. "Desnoods volgen ze een extra opleiding of gaan ze schoonmaakwerk doen in een tehuis."

Kapperswinkeltje

"Let op: ze krijgen géén Melkertbanen tegen 120 of 140 procent van het minimumloon. Voor maatschappelijk nuttig werk ontvangen ze de helft tot 70 procent van het minimumloon: 50 euro per dag. Zo haal je die mensen uit de cultuur van achteroverleunen." Rutte wil ook stimuleren dat mensen die nu in de bijstand zitten eerder een eigen bedrijfje starten. Hij wijst erop dat veel allochtonen nu al een eigen kapperswinkeltje beginnen.

De VVD'er denkt met zijn aanpak circa 300.000 mensen aan het werk te helpen. Slechts 25.000 tot 30.000 personen zullen er ook dan niet in slagen aan de slag te komen. "Voor hen treffen we een nette regeling."

Versloganiseren

Rutte, die het in de strijd om het lijsttrekkerschap van de VVD moet opnemen tegen minister Verdonk (Vreemdelingenzaken) en Tweede Kamerlid Veenendaal, haalt in het interview ook uit naar de politieke cultuur in Nederland. "De politiek is sinds Fortuyn aan het versloganiseren. Dat is slecht."

Veenendaal

Kandidaat-lijsttrekker Jelleke Veenendaal van de VVD vindt het bijstandplan van haar tegenstrever Mark Rutte "een raar verhaal". Veenendaal ziet tegenstrijdigheden in de argumenten van Rutte, zo zei ze dinsdag in de marge van een vergadering van de Raad van Europa in Straatsburg. "Als de werkloosheid toch al verdwijnt, waarom moet je dan de bijstandswet nog zo veranderen?", reageerde het Tweede-Kamerlid.

"Bovendien horen mensen die arbeidsongeschikt zijn, toch al niet in de bijstand. Een groot deel van deze mensen zijn psychische patiënten, daklozen of alcoholverslaafden. Deze mensen hebben regelmatig medisch contact nodig." Ze vindt het verder vreemd dat Rutte mensen wil laten werken voor 50 tot 70 procent van het minimumloon. "Wat wil hij nu eigenlijk? Wil hij van de bijstand af of van het minimumloon? Als hij dat laatste vindt, moet hij dat eerlijk zeggen."

Negatief

Ook PvdA-Kamerlid Noorman reageert negatief. "Ik vind het gemak waarmee Rutte zegt dat alle bijstandsgerechtigden aan het werk moeten, niet geloofwaardig. Hij kent de sociale werkelijkheid niet." Noorman verwijt Rutte's VVD dat die haar initatiefwet niet heeft gesteund om alleenstaande ouders die een deeltijdbaan aanvaarden een toeslag te geven tot bijstandsniveau.

Vicefractievoorzitter Verburg van het CDA zegt "verbaasd" te zijn over de voorstellen van Rutte. Ze spreekt van "een klap in het gezicht van al die wethouders die nu van de bijstandswet een succes proberen te maken". Volgens haar doen de meeste gemeenten al alles om mensen met een bijstandsuitkering zo snel mogelijk aan de slag te helpen, en bovendien is er voor jongeren tot 23 jaar een leer-werkplicht. "Rutte gaat er ten onrechte vanuit dat alle bijstandsgerechtigden geschikt zijn voor de vacatures die openstaan."