We gaan weer vaker op reis na drie coronajaren. Dat is te merken aan het aantal reisvaccinatieafspraken bij de GGD. Op korte termijn kun je er niet terecht, doordat heel veel mensen een inenting willen.

Dat is geen reden tot paniek. Ook je huisarts kan een vaccin toedienen, net als de medische universitaire centra. Bij commerciële centra is ook nog genoeg plek. Die werken, net als de GGD's, volgens de richtlijnen van het het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering en zullen ook advies geven. Reisvaccinaties worden grotendeels vergoed door de zorgverzekeraar.

Bovendien zijn niet in alle regio's wachttijden, laat de GGD weten. Dus het is slim om contact op te nemen met de GGD om te kijken wat er mogelijk is. Als online inplannen niet lukt, is bellen ook een optie.

Bij het Tropencentrum van het Amsterdam AMC kun je binnen een week een vaccin krijgen, zegt Martin Grobusch, hoogleraar Tropische Geneeskunde en Reizigersgeneeskunde. "Die wachttijd zal nog oplopen, maar we zijn goed voorbereid op reizigers die een vaccin willen."

Wat de arts vooral níét aanbeveelt, is dan maar zonder prik en bijbehorend advies op reis gaan.

Het algemene advies is om je bij een verre reis in te laten enten tegen difterie, tetanus, polio, buiktyfus en hepatitis A, en om ook na te denken - met hulp van een deskundige arts - over gele koorts, hepatitis B, tuberculose, rabiës, Japanse encefalitis, schistosomiasis en malaria.

Boek verre reizen dus het liefst maanden van tevoren, zegt Grobusch. Zo heb je tijd om advies in te winnen over welk vaccin je nodig hebt. "Soms heb je meerdere vaccins nodig en vereisen die een tussenperiode. Ga ervan uit dat dit tijd kost."

Welke prikken je precies nodig hebt, moet op maat worden bepaald. Zelfs als je maar naar één land afreist. "Als je naar Ecuador gaat, kun je in drie verschillende ecosystemen terechtkomen. Ga je op het strand liggen, de Andes beklimmen of naar de jungle? Al die plekken vereisen weer andere maatregelen. Ook jouw individuele gezondheid speelt een rol. Overleg dus eerst met een arts."

Een reisvaccinatie is niet verplicht. En met een inenting ben je ook niet 100 procent veilig. Je kunt volledig gevaccineerd op vakantie gaan, trouw malariapillen slikken en onder je klamboe slapen, maar toch ziek terugkomen, zegt Grobusch. Andersom kun je als reiziger ook geen voorzorgsmaatregelen nemen en op je bestemming volop risico's nemen, om daarna weer kerngezond je leven te hervatten in Nederland. Kortom: ieder risico is altijd individueel.

Zonder vaccinatie op reis gaan is je eigen verantwoordelijkheid, maar de gele koorts vormt daarop een uitzondering. Zonder die prik kom je sommige landen in Zuid-Amerika en in het zuidelijke gedeelte van Afrika niet in. Zoek dus eerst op in welke landen dat inreisverbod geldt, zegt de tropenarts. Ook een coronavaccinatie is in sommige landen nog een vereiste om te worden binnengelaten.

Naast inentingen bepaalt ook de mug of je wel of niet ziek wordt. "Veel tropische ziekten worden door beestjes en muggen overgedragen. Zorg ervoor dat je altijd muggengif, een geïmpregneerde klamboe, malariapillen en beschermende kleding meeneemt. Er is nog geen reizigersvaccin tegen malaria beschikbaar, vertelt Grobusch.

Risico's kunnen geminimaliseerd worden, maar nooit geëlimineerd, zegt de hoogleraar. "Het vaccin tegen buiktyfus werkt bijvoorbeeld goed, en vermindert de kans met 60 procent. Het risico is veel minder, maar je kunt nog steeds buiktyfus krijgen. Onthou dat reizen altijd risicovol is en dat geen enkel vaccin overbodig is. Ze verminderen allemaal je risico op ziekte."

Kom je thuis met klachten als hoge koorts? Aarzel dan niet en meld je meteen bij een arts, zegt Grobusch. Het Tropencentrum is goed voorbereid op de verwachte piek aan patiënten die ziek thuiskomen, want de afgelopen tijd kwamen opvallend veel mensen met malaria binnen in Amsterdam. Het onderwerp raakte vermoedelijk ondergesneeuwd door corona, denkt Grobusch.

We zijn benieuwd naar je mening over dit artikel. Klik hier om je feedback achter te laten in een korte vragenlijst van een minuut.