Huiswerk maken ging nog nooit zo snel. Met het programma ChatGPT kan een opstel over Julius Caesar in enkele seconden gegenereerd worden. Ook huiswerkvragen voor vakken als aardrijkskunde en economie beantwoordt de chatbot in een oogwenk.

Heel veel scholieren hebben de chatbot al ontdekt, meldde de NOS maandag. De tool is eind november 2022 als test vrijgegeven door het bedrijf Open AI. ChatGPT gebruikt kunstmatige intelligentie om vragen beantwoorden. Maar het programma voert ook grote opdrachten uit, zoals het schrijven van een opstel of zelfs een essay.

"Nagenoeg alle studenten die ik het heb gevraagd, hebben ChatGPT al gebruikt", zegt Rajiv Girwar, docent aan de Hogeschool van Rotterdam. Giwar ziet dat het onderwijs daar niet op is voorbereid. Het onderwijs moet zich volgens hem gaan aanpassen aan de beschikbaarheid van AI. "Maar dat zal waarschijnlijk minimaal een generatie gaan duren."

Koepelorganisaties van middelbare scholen hebben nog geen goed beeld hoe vaak ChatGPT door leerlingen in het voortgezet onderwijs wordt gebruikt, blijkt uit een rondgang van NU.nl. Bij de VO-raad zijn al wel signalen binnengekomen, bevestigt een woordvoerder: "Maar hoe vaak het voorkomt is nog niet te zeggen, daarvoor is het nog te nieuw."

Dat leerlingen huiswerk overschrijven of slimme trucjes gebruiken om sneller klaar te zijn, is niets nieuws. Maar ChatGPT is volgens Johan Jeuring, hoogleraar softwaretechnologie voor leren en onderwijs aan de Universiteit Utrecht, echt van een andere orde: "ChatGPT is eng en interessant tegelijk".

De angst zit vooral in de mogelijkheden tot misbruik. Veel docenten zijn zich er niet van bewust dat scholieren ChatGPT gebruiken. Anderzijds krijgen leerlingen via de chatbot toegang tot veel informatie. Daar kunnen ze veel van leren.

"Er is nu veel aandacht voor het misbruik van ChatGPT", zegt Jan Riezebos, hoogleraar onderwijsinnovatie aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Maar als ze een proefwerk moeten maken in een omgeving zonder internet, vallen leerlingen die anders altijd een chatbot gebruiken vanzelf door de mand."

Sommige scholen zetten zelf al kunstmatige intelligentie in om misbruik van ChatGPT op te sporen. "Onze scholen gebruiken onder andere GPTzero en AI Content Detector", zegt een woordvoerder van de Haagse scholenkoepel Lucas Onderwijs. Met die programma's kunnen docenten controleren of de leerling iets zelf heeft geschreven of heeft laten genereren door ChatGPT.

Volgens Riezebos kan ChatGPT het onderwijslandschap gaan veranderen: "Niet alleen om te voorkomen dat leerlingen het gebruiken, maar juist ook om hen met kunstmatige intelligentie te leren werken."

Docent Giwar is er zelfs van overtuigd dat ChatGPT het onderwijs gaat veranderen: Volgens hem bestaat de leraar zoals we die nu kennen over vijftig jaar niet meer.

"Nu is een docent een expert die vooral kennis overdraagt", legt Giwar uit. "In de toekomst leveren programma's zoals ChatGPT de kennis, waardoor je als docent veel sneller naar de analyse en toepassing kunt gaan."