Icng: Hoe belangrijk is de wolf voor de biodiversiteit? En het ecosysteem van de Veluwe?

"Wolven houden de populatie dieren waarop ze jagen gezond. Omdat de zwakkere dieren de makkelijkste prooi zijn, selecteren wolven die uit. Daarnaast zorgt de komst van de wolf ervoor dat herten op de Veluwe alerter zijn. Ze durven op bepaalde plekken niet meer te eten. Dat zorgt er weer voor dat opkomend bos niet direct wordt opgegeten door herten, maar de kans krijgt om te groeien."

"De kadavers die wolven achterlaten, zijn ook weer een voedselbron voor allerlei dieren. Denk aan raven of wilde zwijnen. Maar ook bijvoorbeeld de koolmees, vanwege de insecten die op een kadaver leven. Ook vlinders profiteren van de wolf. Ze likken mineralen op van door wolven gedode dieren."

"In het Yellowstone National Park in de Verenigde Staten keerde de wolf bijna dertig jaar geleden terug. Daar groeide vervolgens het aantal bevers, libellen, kikkers en ijsvogels."

"Afgelopen weekend schreven we een stuk over de positieve gevolgen van de terugkeer van de wolf."

Bmalussen: Waarom doden deze wolven niet enkel voor voedsel, maar bijten ze vaak gewoon vee dood en laten ze de beesten vervolgens liggen? Is zulke 'moordzucht' normaal voor wolven of is er iets met deze Veluwse wolven waardoor ze niet-natuurlijk gedrag vertonen?

"Om met het laatste deel van je vraag te beginnen: er is niet iets met wolven die veel vee doodbijten en de dode schapen dan laten liggen."

"Het hoort bij het instinct van roofdieren om - als ze daar de kans voor krijgen - zoveel mogelijk prooien te doden. Dat gebeurt bijvoorbeeld ook als een vos kippen in een kippenhok aanvalt."

"Het heeft ermee te maken dat roofdieren nooit weten wanneer er weer een kans komt om een prooi te pakken. Daarom doden ze er zoveel mogelijk. Je kan het zien als het aanleggen van een voorraad. Als een wolf vee heeft gedood, worden de dode dieren logischerwijs opgeruimd door mensen. In natuurgebieden eet een wolf vaak dagen achter elkaar van dezelfde prooi."

Wienya: Waarom laten ze gedode dieren niet liggen? Een wolf komt altijd meerdere keren eten van een karkas. Als elk karkas iedere keer opgeruimd wordt, dan moet zo'n dier wel opnieuw doden om te overleven.

"Natuurbeheerders laten steeds vaker dode dieren in een gebied liggen. Dat is niet alleen goed voor de wolf, maar ook voor aaseters als de vos, raaf, wilde zwijnen en andere dieren en dus de hele biodiversiteit."

"Prooien van een wolf worden niet weggehaald, want een wolf komt inderdaad meerdere keren terug om van een prooi te eten. Voor vee dat door een wolf is gedood, ligt dat natuurlijk anders. Dat wordt wel opgeruimd."

Dayama2: Wat moet je doen als je bij het uitlaten van je honden in het bos een wolf tegenkomt?

"Als je in een natuurgebied loopt waar de wolf voorkomt, is het verstandig om je hond aan te lijnen. Sowieso is het meestal verplicht om je hond aan te lijnen in natuurgebieden."

"Op het moment dat een wolf naar je toe komt, ga dan langzaam weg van de wolf. Ga niet achter de wolf aan. Die moet de ruimte voelen om weg te kunnen. Het kan ook helpen om hard te praten en armgebaren te maken."

Maartenvp: We hebben nu een kleine wolvenpopulatie. Hoe voorkom je inteelt?

"Er leven nu enkele tientallen wolven in Nederland. Dat lijkt inderdaad weinig voor een gezonde populatie. Maar de wolven in Nederland maken meestal deel uit van de populatie van de Centraal-Europese laaglanden. Daar horen ook de wolven bij die bijvoorbeeld in Polen, Duitsland en België leven."

"Als een wolf één of bijna twee jaar oud is, verlaat die de roedel en gaat het dier op zoek naar een eigen territorium. Dan is het wachten op een partner om weer een eigen roedel te vormen."

"Overigens komen de laatste jaren ook wolven uit de Frans-Italiaanse populatie (alpiene wolven) steeds meer onze kant op. Dat zien ecologen als positief. Want als een alpiene wolf met een Centraal-Europese wolf welpen krijgt, is dat goed voor de genetische diversiteit."

Radebruin: Als een diersoort geen natuurlijke vijanden heeft, loop je het risico op een ongebreidelde toename. Volgens mij heeft de wolf in ons land geen natuurlijke vijand. Hoe houden we de toename dan binnen de perken? Kan de mens een mogelijke prooi zijn?

"De wolf heeft in Nederland inderdaad geen natuurlijke vijand. Of je zou andere wolven de natuurlijke vijand van de wolf moeten noemen. Als er te weinig leefgebied voor wolven is, ontstaat er een strijd om territoria. De sterkste wolf verjaagt of doodt dan de andere wolven."

"Daarnaast is het zo dat een wolvin geen welpen krijgt als er te weinig voedselaanbod is. Dat is overigens gebruikelijk in de natuur."

"Wolven zijn van nature bang voor mensen. Ze zullen mensen dan ook zoveel mogelijk mijden. Dat betekent overigens niet dat ze niet worden gezien in gebieden waar mensen wonen. Wolven maken graag gebruik van onze infrastructuur, zoals wegen. Dat zien ze niet als iets menselijks."

"In Europa komt het weinig voor dat wolven mensen bijten. Tussen 2002 en 2020 is dat zeven keer gebeurd. Onderzoek wijst uit dat het ging om wolven die amper nog bang waren voor mensen en gewend waren om voedsel in de buurt van mensen te vinden."

"Daarom is het ook belangrijk dat de jonge tamme wolf in Het Nationale Park De Hoge Veluwe weer leert bang te zijn voor mensen."

Insinger: Hoe groot is de reproductie van de wolf?

"In een wolvenroedel worden jaarlijks gemiddeld vier of vijf welpen geboren. Lang niet elke welp blijft leven. De Centraal-Europese wolvenpopulatie, waar de meeste wolven in Nederland onderdeel van zijn, groeit jaarlijks met ongeveer 30 procent."

Deunhouwer: Zijn er in het duingebied van Noord- en Zuid-Holland over enige tijd ook wolven te verwachten?

"Leuke vraag! Dat ligt alleen niet voor de hand. In 2012 is onderzoek gedaan naar geschikte leefgebieden voor de wolf. Daaruit blijkt dat de duinen in Noord- en Zuid-Holland geen geschikte territoria zijn voor de wolf."

"Wolven kunnen in principe in elk type landschap leven, maar geven de voorkeur aan zandgronden met veel bos. Vooral de Veluwe en een groot deel van Noordoost-Nederland zijn geschikt voor de wolf. Ook de Utrechtse Heuvelrug, de Maasduinen, het oosten van Brabant, de Oostvaardersplassen en het Horsterwold zouden dat kunnen zijn."

2021: Nederland heeft vier roedels. Voor hoeveel roedels wolven is er plaats in Nederland qua voedselaanbod? En wat als er niet genoeg voedsel in Nederland is? Trekken ze dan naar Duitsland, Oost-Europa en Scandinavië of België, Frankrijk en Alpengebied?

"Er zijn inderdaad vier roedels in Nederland. Drie op de Veluwe en één in het Drents-Friese Wold. Voor hoeveel roedels er in Nederland plek is, is niet precies bekend."

"Uit onderzoek van tien jaar geleden bleek dat er ruimte is voor ten minste zestien roedels. Maar dat zouden er ook meer kunnen worden."

"Een wolf bepaalt onder meer op basis van het voedselaanbod of een gebied geschikt is om in te leven. Het is daarom belangrijk om schapen en ander vee goed te beschermen met wolfwerende rasters. Op die manier leren wolven vee niet als bron van voedsel te zien."

"Als er te weinig voedsel is, gaan wolven elkaar uitschakelen in de jacht op een territorium. Op dit moment is het overigens nog zo dat bijvoorbeeld op de Veluwe elk jaar nog veel edelherten en wilde zwijnen worden afgeschoten, omdat er te veel zijn."

Harold: Wat zijn de nadelen van de wolf in Nederland?

"Dat hangt ervan af aan wie je dat vraagt. Als je het aan een natuurliefhebber of ecoloog vraagt, dan zijn er eigenlijk geen nadelen. Zoals hierboven beschreven profiteren veel andere dieren van wolven in een natuurgebied."

"Boeren zijn minder blij met de komst van de wolf. Schapen en ander vee worden soms aangevallen door een wolf en dat vinden boeren vanzelfsprekend niet fijn."

"Angst zou je ook een nadeel van de wolf kunnen noemen, maar dat is subjectief. Veel omwonenden van bossen waar wolven leven, durven hun kleine kinderen niet meer alleen buiten te laten. Wolven zijn banger voor voor mensen dan andersom, maar het is voor mensen lastig om die angst te overwinnen."