NU.nl
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt heeft dinsdag in het debat over het aftreden van het kabinet naar aanleiding van het vernietigende onderzoeksrapport naar het toeslagenschandaal hard uitgehaald naar het kabinet en functioneren van de Nederlandse rechtsstaat. "Er is iets fundamenteel mis in ons land."
Omtzigt, die geldt als een van de aanjagers die het schandaal bij de Belastingdienst aan het daglicht bracht, omschreef de problemen bij de rechterlijke macht, de politiek en de subsidieafhankelijkheid van belangenorganisaties als "groot en diep".
Het ongekende onrecht dat ouders in de affaire is aangedaan, zoals de parlementaire onderzoekscommissie dat kwalificeerde, heeft volgens het Kamerlid kunnen plaatsvinden omdat de tegenmachten in de Nederlandse democratie niet functioneren.
Hij vindt dat in de Nederlandse politiek Kamerleden in problemen komen met het kabinet en de eigen partij als zij te kritische vragen stellen. "De kliek in Den Haag kijkt meer naar partijvoorzitter dan naar de kiezer. De kiezer komt alleen in beeld tijdens verkiezingscampagne."
Kamer richt pijlen op premier Rutte
De Tweede Kamer debatteert dinsdag over het aftreden van het kabinet en het snoeiharde onderzoeksrapport naar het kinderopvangtoeslagschandaal.
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff bood namens zijn partij excuses aan voor wat hij omschreef als "een clustercatastrofe van epische proporties".
PVV-leider Geert Wilders richtte zijn pijlen op premier Mark Rutte. Hij vindt het onbegrijpelijk dat VVD-leider doorgaat als lijsttrekker. Rutte zei zelf dat hij vindt dat hij geen directe verantwoordelijkheid draagt voor het schandaal, maar volgens Wilders zijn de vingerafdrukken van Rutte overal op het dossier terug te vinden.
"Rutte was overal aanwezig. Er zijn gezinnen verwoest en degene die tien jaar verantwoordelijk is gaat lachend door", aldus Wilders. "Dit kabinet heeft de waarheid verdoezeld, stukken zijn achtergehouden, de rechtsstaat is geschoffeerd."
Hoewel een deel van de Kamer het met Wilders eens is dat de premier meer verantwoordelijkheid draagt dan hij zelf wil doen geloven, vinden zij ook dat de PVV niet vrijuit gaat. DENK-fractievoorzitter Farid Azarkan: "Als er iemand is die exponent is van een cultuur waar mensen op basis afkomst wordt beoordeeld is het PVV. Door het creëren van een klimaat van racisme en discriminatie heeft de PVV bloed aan de handen."
Ook Jesse Klaver (GroenLinks) en Lilian Marijnissen (SP) en Lilian Ploumen (PvdA) benadrukten de rol die Rutte heeft gespeeld. Klaver hekelt de verdediging van Rutte die eerder stelde verantwoordelijk, maar niet betrokken te zijn bij de toeslagen. "Hij was wel degelijk betrokken", aldus Klaver. "Het zou hem sieren als hij niet wegduikt voor verantwoordelijkheid."
Dat vindt ook Lilianne Ploumen (PvdA). Zij wijst erop dat Rutte in 2007 is veroordeeld wegens het aanzetten tot discriminatie. Hij zette in 2003 gemeenten ertoe aan om etnisch te profileren. Zij ziet het beleid van een discriminerende overheid terug in het toeslagenschandaal.
Marijnissen vindt dat het kabinet niet heeft laten zien echt iets te willen doen om herhaling te voorkomen. Een van de zaken waar zij vindt dat het kabinet nu al actie op kan ondernemen is het doorlichten van risicoselectiemodellen en algoritmes die discriminatie in de hand werken. Klaver wil dat de overheid per direct stopt met het gebruik hiervan.
'Zwarte bladzijde in de geschiedenis van de Nederlandse overheid'
Afgelopen vrijdag viel het kabinet over "een zwarte bladzijde in de geschiedenis van de Nederlandse overheid", schreef het kabinet.
De Belastingdienst discrimineerde ouders met een tweede nationaliteit door hen strenger te controleren en onterecht te beboeten. Hoe hard en hoe wijdverspreid discriminatie en racisme binnen de overheid is, is nog niet duidelijk. Dat wordt nog onderzocht.
Het demissionaire kabinet kondigde na de val een aanzet aan om te voorkomen dat een dergelijk schandaal zich kan herhalen. Het toeslagensysteem moet op de schop, ouders moeten worden gecompenseerd en er is meer openheid beloofd in de richting van de Kamer en journalisten.
Het schandaal leidde vorige week tot het vertrek van Lodewijk Asscher als PvdA-lijsttrekker en Eric Wiebes (VVD) die volgens de onderzoekscommissie medeverantwoordelijkheid droegen in het vorige kabinet.
Premier Rutte zei door te willen. De VVD-leider, die volgens de commissie ook medeverantwoordelijk is omdat hij voorzitter was van de ministeriële commissie die de keiharde fraudejacht initieerde, deelt de conclusie van Asscher en Wiebes niet dat het onmogelijk is nog verder te kunnen in de politiek.
