Dat oordeel velde het gerechtshof in Amsterdam dinsdag in het hoger beroep van een kort geding dat de krant tegen de inlichtingendienst had aangespannen.

Het hof bekrachtigt hiermee de eerdere uitspraak van de kortgedingrechter van de rechtbank in Amsterdam.

Het Openbaar Ministerie (OM) verdenkt Telegraaf-journaliste Jolande van der Graaf ervan dat zij een actieve rol heeft gespeeld bij het verkrijgen van staatsgeheime informatie van een medewerker van de veiligheidsdienst AIVD.

Daarom is ze waarschijnlijk afgeluisterd door de dienst.

Bij de verslaggeefster werd om diezelfde reden op 18 juni huiszoeking gedaan. De inlichtingendienst was bang dat zij nog meer zeer gevoelige informatie had liggen die ze wilde publiceren.

Behalve de journaliste arresteerde justitie ook de medewerkster van de AIVD en diens partner, die ook voor de inlichtingendienst heeft gewerkt.

Aanleiding voor het afluisteren en de huiszoeking was een publicatie op 28 maart in het dagblad over de rol van de AIVD in de besluitvorming van het Kabinet over de oorlog in Irak. Later schreef Van der Graaf nog een stuk over dreiging aan het adres van de Dalai Lama die toen in Nederland op bezoek was.

De AIVD kwalificeert de informatie over beide onderwerpen als staatsgeheim en vertrouwelijk.

Volgens het hof is er in deze kwestie geen sprake geweest van een zo'n direct gevaar voor de nationale veiligheid op korte termijn, dat het gerechtvaardigd was om de journalisten van De Telegraaf af te luisteren. Dat is een te zware inbreuk van hun rechten geweest.

De inlichtingendienst had het lek namelijk ook op een andere manier op het spoor kunnen komen, namelijk door te rechercheren binnen de eigen organisatie. Daarvoor was en is het afluisteren van de hoofdredactie en Van der Graaf niet noodzakelijk, aldus het hof.

Ook vindt het hof dat de in krant verschenen artikelen de AIVD niet hebben beschadigd. Dat is dus ook geen steekhoudend argument voor het afluisteren. De rechter ziet niet in waarom het openbaren van een interne evaluatie over wat vijf jaar of langer geleden is gebeurd, ''verkeerde personen inzicht zou kunnen verschaffen in het actuele kennisniveau van de AIVD''.

Verder ziet het hof niet in waarom de AIVD door de publicaties zou zijn gehinderd om de veiligheid van menselijke bronnen en eigen medewerkers te verzekeren.

Advocaat Victor Koppe van De Telegraaf spreekt in een eerste reactie van een ''klinkende overwinning voor de persvrijheid.''

De Telegraaf wil dat minister Guusje ter Horst van Binnenlandse Zaken uitlegt waarom zij de inlichtingendienst AIVD toestemming heeft gegeven om af te luisteren.

Dat stelde hoofdredacteur Sjuul Paradijs dinsdag nadat het gerechtshof in Amsterdam had bepaald dat de afluisterpraktijken onterecht waren.

Volgens het hof is er in de zogenoemde AIVD-lekzaak geen sprake geweest van zo'n direct gevaar voor de nationale veiligheid op korte termijn, dat het gerechtvaardigd was om de journalisten van De Telegraaf af te luisteren. Dat is een te zware inbreuk van hun rechten geweest.

Paradijs wil van verantwoordelijk minister Ter Horst weten waarom zij het inzetten van de vergaande maatregel destijds heeft goedgekeurd.

''Er is op geen enkel moment sprake geweest van gevaar voor de rechtsorde, het hof veegt de vloer aan met het handelen van de AIVD. Nu is het aan Ter Horst om uitleg te geven. Het kan toch niet zo zijn dat de minister het schoothondje is van de inlichtingendienst.''

Ook het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren wil dat de minister zich nader verklaart. ''Het Genootschap meent dat de Tweede Kamer met de minister van Binnenlandse Zaken, Guusje ter Horst, moet debatteren over het gemak waarmee zij de AIVD toestemming geeft om journalisten af te luisteren.''

Het orgaan, onder voorzitterschap van Elsevier-hoofdredacteur Arendo Joustra, toonde zich zeer gelukkig met de uitspraak van het hof.