De kortgedingrechter in Amsterdam heeft dat donderdag bepaald.

Ook de telefoon van Telegraafverslaggeefster Jolande van der Graaf mag de geheime dienst voorlopig niet meer afluisteren.

De journaliste moet echter wel binnen een maand een klacht indienen bij de Comissie van Toezicht op de Veiligheidsdiensten. De AIVD moet het afluisteren staken tot die commissie uitspraak heeft gedaan. Van der Graaf wordt als verdachte gezien in de lekzaak.

De huiszoeking bij van der Graaf thuis om daar mogelijk staatsgeheime documenten van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) terug te halen was wel terecht, aldus de rechtbank.

Eerst heeft de onderzoeksrechter in Den Haag de journaliste gevraagd om de AIVD-stukken zelf terug te geven. Toen dat werd geweigerd, besloot deze rechter dat de politie huiszoeking moest doen.

Van der Graaf hoort niet te beschikken over staatsgeheime stukken'', aldus de rechtbank in Haarlem. ''Het was van groot belang dat deze stukken terugkwamen bij de AIVD.''

De rechter vindt dat in het kader van de openbare veiligheid verspreiding van staatsgeheime stukken moet worden voorkomen. De informatie zou aan de journaliste zijn gelekt door een AIVD-medewerkster en haar partner.

De rechtbank oordeelde verder dat justitie alle documenten die niet mogelijk staatsgeheim zijn, ongezien aan Van der Graaf moet teruggeven.

Of er daadwerkelijk staatsgeheime informatie is meegenomen, zoals justitie meent, moet nog blijken.

De lekzaak kwam aan het licht nadat het dagblad het artikel 'AIVD faalde rond Irak' op 28 maart publiceerde. Daarin stond dat de dienst het kabinet op het verkeerde been had gezet in de aanloop naar de oorlog tegen Irak door 'klakkeloos buitenlandse inlichtingenrapporten' over te nemen.

Het artikel was gebaseerd op gelekte informatie. De inlichtingendienst begon een intern onderzoek en kwam zo op het spoor van de eigen medewerker, diens partner en Van der Graaf. Die informatie heeft de dienst vervolgens aan het Openbaar Ministerie gegeven.

''Dit is belangrijk voor de bronbescherming'', aldus Victor Koppe, advocaat van De Telegraaf. Toch is hij ook juist teleurgesteld dat de doorzoeking is goedgekeurd.

''De rechter heeft heel weinig gezegd over de noodzaak. Hoezo nationale veiligheid? Verder is er zelfs helemaal geen woord vuil gemaakt aan het grote maatschappelijke belang die de publicatie van De Telegraaf had. Het is evident dat de persvrijheid in deze uitspraak vrij marginaal wordt gezien.''

Volgens Telegraaf-hoofdredacteur Sjuul Paradijs moet Minister Guusje ter Horst (Binnenlandse Zaken) tekst en uitleg geven over waarom zij de AIVD toestemming heeft gegeven om Telegraaf-medewerkers af te luisteren.

''De geheime dienst moet toestemming vragen aan de minister om te mogen afluisteren'', legt Paradijs uit. ''Vervolgens moet Ter Horst elke maand weer opnieuw een handtekening zetten, als de AIVD wil doorgaan met afluisteren. Ik denk dat Ter Horst zich eens achter haar oren moet krabben of ze de aanvraag van de AIVD wel voldoende heeft getoetst.''

Het Genootschap van Hoofdredacteuren is verheugd over de uitspraak in de rechtszaak over het door de AIVD afluisteren van Telegraafjournalisten.

''Dit is een terechte overwinning'', aldus voorzitter Arendo Joustra van het genootschap. ''In een democratie hoort de geheime dienst geen journalisten te bespioneren. Dit soort zware middelen moet de geheime dienst maar gebruiken om levens te redden en terroristen het leven zuur te maken."