NU.nl
De Federatie Indische Nederlanders (FIN) kan zich niet vinden in de wijziging van de officiële tekst over het herdenken op 4 mei. In het zogenoemde memorandum is dit jaar voor het eerst verwezen naar de slachtoffers van de koloniale oorlog in Indonesië. Welzijnsorganisatie voor Indische Nederlanders en Molukkers Pelita ziet de wijziging juist als erkenning.
De nieuwe tekst van het memorandum luidt: "Tijdens de Nationale Herdenking herdenken wij allen - burgers en militairen - die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord; zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog en de koloniale oorlog in Indonesië, als in oorlogssituaties en bij vredesoperaties daarna."
Een woordvoerder van het Nationaal Comité 4 en 5 mei bevestigde woensdag aan NU.nl dat er daarmee voor het eerst expliciet aandacht is voor de koloniale oorlog, ofwel de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949).
In een toelichting op het memorandum schrijft het Nationaal Comité 4 en 5 mei: "Twee dagen na de Japanse capitulatie op 15 augustus 1945 werd in Indonesië de onafhankelijkheid uitgeroepen. Nederland voerde hierna een oorlog in een poging de controle over de voormalige kolonie Nederlands-Indië terug te krijgen. We herdenken alle Nederlandse en Indonesische slachtoffers die hier vielen." Een woordvoerder van het Comité noemt het een "majeure wijziging" van de tekst.
De aanpassing ligt volgens een woordvoerder van FIN onder Nederlanders en Indische Nederlanders "zeer gevoelig". Dit omdat deze groep "zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog als tijdens de daaropvolgende Bersiap zwaar heeft geleden onder de Japanse én Indonesische terreur", aldus de organisatie. Bersiap is een veel bediscussieerde term die wordt gebruikt voor een periode tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog waarin ook aan Nederlandse kant veel doden vielen.
Door de wijziging in de herdenkingstekst worden doden "aan de zijde van de toenmalige vijand" herdacht, aldus de FIN. Bovendien leidt de wijziging af van "waar het op 4 mei primair om zou moeten gaan, namelijk de Tweede Wereldoorlog."
'Erkenning laat, maar nooit té laat'
Welzijnsorganisatie voor mensen uit voormalig Nederlands-Indië stichting Pelita waardeert de wijziging juist. Directeur Rocky Tuhuteru ziet de herziening van de tekst "als erkenning van het leed van de getroffenen van de Japanse bezetting en de koloniale oorlog die daarop volgde." Die erkenning komt volgens Tuhuteru decennia na de oorlog weliswaar "laat, maar het is nooit té laat."
Het stilstaan bij de slachtoffers van de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog is volgens de Amsterdamse afdeling van het Comité 4 en 5 mei "in lijn met de eerder gemaakte excuses van premier Rutte en koning Willem-Alexander."
Eerder dit jaar verscheen een nieuw onderzoek over het geweld bij de dekolonisatie van Indonesië. Daaruit bleek onder andere dat Nederland tussen 1945 en 1949 "structureel extreem geweld" had gebruikt in toenmalig Nederlands-Indië.
